 |
T.C.
YARGITAY
9. Hukuk Dairesi
Esas No : 1998/1438
Karar No : 1998/6175
Tarih : 31.3.1998
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- KAPSAM DIŞI PERSONEL ( Uygulanacak Tavan Zam Oranının Bakanlıkça Belirlenmesi )
- ZAM ORANI ( Kapsam Dışı Personele Uygulanması )
- İHBAR ÖNELİ ( Genelge ile Kapsam Dışı Personele Uygulanan TİS )
- TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ ( İhbar Öneli Uygulanması )
1475/m.13
DAVA : Taraflar arasındaki, ihbar ve kıdem tazminatı farkı, izin ücretiyle sosyal haklar ve ücret alacağının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hüküm süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 31.3.1998 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalı adına Avukat İ.H.S. ve Ü.Ş. ile karşı taraf adına Avukat E.D.T. geldiler. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : 1 - Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle, kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle 5.7.1996 ve Ocak 1997 tarihli Sanayi ve Ticaret Bakanlığının parasal haklara ilişkin zamlarla ilgili kararında kapsam dışı personel için tavan zam oranı belirlenmiş olup, davalı işverenin yönetim kuruluna alınmış bir zam kararı bulunmadığına, bu durumda doğrudan doğruya Bakanlık kararının uygulanması gerektiğine, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2 - Birlik Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan 10.7.1996 gün ve 3681 sayılı genelge ile kapsam dışı personele işyerinde uygulanan Toplu İş Sözleşmesine göre ihbar öneli verilmesine ilişkin uygulama kaldırılmış, Birlik Yönetim Kurulunun 4.9.1996 gün ve 26 sayılı kararıyla da anılan genelge tarihinden itibaren işleme "olur" verilmiştir. Böylece söz konusu 10.7.1996 tarihli genelge ihbar önelini yasal düzeye indirmiştir. Davacının hizmet sözleşmesi anılan genelgeden sonraki bir tarihte sona ermiştir. Bu durumda ihbar tazminatının, çalışma süresine göre belirlenecek yasal süre üzerinden hesap edilmesi gerekir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda belirtilen nedenlerle BOZULMASINA, 31.3.1998 gününde oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY YAZISI
Kapsam dışı personel olduğu anlaşılan davacı kendisine ücret zammı yapılmadığını ileri sürmüş ve mahkemece davacıya % 30 oranında ücret zammı yapılmasına karar verilmiş ve hükmün bu bölümü Dairemiz çoğunluğu tarafından uygun görülmüştür.
Birlik Personel yönetmeliğinin 1.5.1990 gün ve 90/82 onay ile değiştirilen 78. ve 79. maddelerine göre ücret, sosyal yardım ve ödemelerin nisbet ve miktarlarının Birlik yönetim kurulunca tesbit edileceği belirtilmektedir.
Mahkeme ve Dairemiz çoğunluğu tarafından, 5.7.1996 ve 24.1.1997 günlü sayılı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı genelgelerine dayanılmaktadır.
Bu genelgelerin incelenmesinde sadece davalı birliğe değil, tüm birliklere hitap edilerek kapsam dışı personele ödenecek ücretlerin üst sınır olarak % 30 oranında arttırılabileceği öngörülmektedir. Bu genelgelerle Bakanlık birlik yönetim kurulunun hak ve yetkilerini ortadan kaldırıp onun yerine geçmemektedir. Birlik Yönetim Kurulu ücret zamlarını gündemine almış ancak mali güçlük nedeniyle zamların ertelenmesine karar verilmiştir. Bakanlığın birlik yönetim kurulu yerine geçmesi gibi bir durum da ortada bulunmamaktadır. Ücret zammı yapıp yapmamak ve oranını tesbit etmek düzenlemelerle yönetim kuruluna verilmiş bir yetki olup, işverenin 1.7.1996 ve 1.1.1997 tarihlerinden geçerli olmak üzere % 30 oranında zam yapılacağı yönünde bir taahhüde ve kabulüde bulunmamıştır. Bu nedenle çoğunluk görüşüne bu yönden katılamıyorum.
2. Mahkemenin yukarıda belirttiğimiz düşünceler ile % 30 ücret zammını ihbar ve kıdem tazminatı hesaplamasına da yansıtmasının yerinde olmadığı düşüncesindeyim.
3. Çoğunluk kararında, personel yönetmeliğinin ilgili hükümleri karşısında, Toplu İş Sözleşmesinde öngörülen sosyal hakların kapsam dışı personele de uygulanması gerektiği belirtilmiştir.
Personel yönetmeliğinin 93. maddesinde personelin mamüllerden Toplu İş Sözleşmesine tabi personel için uygulandığı şekilde yararlandırılacağı vurgulanmaktadır.
Ancak yönetmeliğin 83-92-94 ve 97. maddelerinde kapsam dışı personele verilecek sosyal hakların ödeme şekli ve miktarlarının yönetim kurulunca kararlaştırılacağı belirtilmektedir. Ancak yönetim kurulunca bu şekilde verilmiş bir karara rastlanılamamıştır.
Yine yönetmeliğin 88. maddesinde personele yakacak yardımı yapılacağı belirtilmesine karşılık, 2.10.1990 gün ve 6/4 sayılı yönetim kurulu kararınca yakacak yardımının ücrete yansıtılacağı hükme bağlanmış olup, o tarihten itibaren uygulamanın bu şekilde yapıldığı ve bu tarihten sonra yakacak yardımı ile ilgili olarak başkaca bir karar da alınmadığından yakacak yardımı ve sosyal hakların yansıtılması ile ilgili mahkeme kararı işyeri uygulamasına, yönetmeliğe ve toplu iş sözleşmesi hükümlerine aykırı olduğundan mahkemenin kararının bu bölümlerinin bozulması görüşündeyim.
Üye Utku Öztürk