 |
T.C.
YARGITAY
9. Hukuk Dairesi
E. 1996/12434
K. 1996/20519
T. 5.11.1996
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
ÜLKEDEKİ EKONOMİK KRİZ
ÜCRET ZAMLARININ GEÇ ÖDENMESİ
KIDEM TAZMINATI
KARAR ÖZETİ :Kamu kurum ve kuruluşlarına ait işyeri erindeki, toplu iş sözleşmelerinden doğan ücret zamları, ülkenin içinde bulunduğu ekonomik kriz nedeniyle zamanında ödenmeyip bir takvime bağlanmışsa, işçi tarafından iş sözleşmesinin bozulması haklı nedene dayanmadığından kıdem tazminatına hükmolunamaz.
(1475 s. İş K. m. 14, 16/II-d)
Taraflar arasındaki kıdem tazminatıyla ücret farkı alacağının ödetilmesi davasının yap!lan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün, süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi üzerine; dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Davacı, 1994 Eylül ayı başında toplu iş sözleşmesinde öngörülen zamların ödenmesi gerektiği halde ödenmediğini ileri sürerek, iş aktini feshetmiş ve açmış olduğu bu dava ile kıdem tazminatı isteğinde bulunmuştur.
Mahkemece, istek doğrultusunda hüküm kurulmuştur.
1994 Nisan ayında ülkenin ekonomik bir darboğaza girmesi sonucu, kamu kurum ve kuruluşlarına ait işyerleri ile ilgili toplu iş sözleşmesinde öngörülen ücret zamlarının zamanında ödenmediği ve bir hükümet genelgesi ile, bu zamların vadeye bağlandığı bilinen bir gerçektir. Mahkemenin de bu husus kabulünde olduğu içindir ki, ücret zamları nedeniyle istenmiş olan, geçmiş günler faizi red edilmiştir. Dairemizin, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu denetiminden geçmiş uygulamasına göre, anılan dönem için ücret zamlarının zamanında ödenmemiş olması, mevcut ekonomik kriz karşısında haklı nedene dayanmaktadır. Böyle olunca, o dönem zammının zamanında ödenmediğinden söz edilerek, hizmet sözleşmesinin feshi kıdem tazminatına hak kazandırmaz. Mahkemece, bu isteğin reddine karar verilmesi gerekirken, kabulü isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen nedenlerle (BOZULMASINA), davalı yararına takdir edilen 6.000.000 TL. duruşma avukatlık parasının karşı tarafa yükletilmesine ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 5.11.1996 gününde oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY YAZISI
Davacının, davalıya ait işyerinde hizmet sözleşmesine bağlı çalışırken, üyesi olduğu sendikanın bağıtladığı toplu iş sözleşmesi uyarınca 1.9.1994 tarihinde uygulanması gereken ücret zammının ödenmemesi nedeniyle 6.10.1994 gününde hizmet akdini feshettiği dosya kapsamından anlaşılmaktadır.
Ülkede, ağır ekonomik bunalım nedeniyle olağanüstü hal ilanı Anayasanın 119. maddesi uyarınca mümkün olup, böyle durumda Anayasanın 121/II, maddesine göre toplu iş sözleşmesi hakkının kullanılması da kısmen veya tamamen durdurulabilir. Halk arasında "5 Nisan 1994" kararları olarak bilinen ekonomik bunalım, ağır bir ekonomik bunalım olmadığından, olağanüstü hal ilan edilmemiştir. Öte yandan, 2822 sayılı Yasanın 7. maddesi uyarınca toplu iş sözleşmesinin süresinin sözleşmenin imzalanmasından sonra taraflarca uzatılamayacağı, kısaltılamayacağı ve sözleşme süresinden önce sona erdirilemeyeceğinden, toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan ve doğmuş bir hakkın, sözleşmenin tarafı olmayan işçi sendikası konfederasyonunca belirli bir ödeme planına yayılmasına rıza gösterilmiş olması davacının uygulanması gereken toplu iş sözleşmesi ücret zammının da Şubat 1995 tarihine ertelenmesi yolundaki işveren uygulamasını kabul etmesini gerektirmez. Bu durumda, davacının 1475 sayılı İş Yasasının 26. maddesi uyarınca işverence ücretlerinin zamanında tam olarak ödenmesi gerektiğinden, anılan Yasanın 16/II. maddesi hükmü gereğince hizmet sözleşmesini feshi hakkı olduğundan, yerel mahkeme kararının o n a n m a s ı görüşüyle çoğunluk kararına katılamıyoruz.
Ekrem SERİM Cevdet İlhan GÜNAY
Üye Üye