Davacı, ücret alacağı kesintilerinin iadesine karar verilmesini istemiştir.

Yerel mahkeme, davayı reddetmiştir.

Hüküm,  süresi  içinde  davacı  avukatı  tarafından temyiz edilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Davacı; davalıya  ait  işyerinde  çalışmaya  başladıktan  ve  TİS.'ne  taraf  işçi  sendikasına üye olduktan  bir  süre  sonra  imzalanan  sözleşmeden  işe  giriş  tarihinden  itibaren yararlandırıldığı halde, işverinin sendika üyeliğinin kesinleştiği tarihten itibaren yararlanması gerektiğinden sözederek bir  kısım  ödemeleri  geri  aldığını  ileri  sürerek, kesintilerin iadesini istemiştir.

Mahkemece,  davanın  reddine karar verilmiştir. Gerek 2822 sayılı Yasanın 9. maddesi ve gerekse işyerinde  uygulanan  TİS.'nin  144.  maddesine  göre,  sözleşmenin  imzalanması tarihinde taraf sendikaya üye olan işçiler  sözleşmenin  yürürlük tarihinden  itibaren sözleşmeden  yararlanırlar.  Uyuşmazlık  konusu  TİS., 30.7.1991 tarihinde imzalanmış olup yürürlük başlangıç tarihi 1.3.1991'dir. Davacı,1.3.1991 tarihinden sonra ve imza tarihinden  önce  işyerinde  çalışmaya  başlamış  ve  henüz sözleşme imzalanmadan sendika üyeliği kesinleşmiştir.  Davacı,  TİS.'nin  imzalandığı  30.7.1991  tarihinden  önce  taraf  işçi sendikasına  üye  bulunduğuna  göre işe giriş tarihinden itibaren sözleşmeden yararlanması gerekir.  Davacı,  sözleşmenin  yürürlük  başlangıcı  olan  1.3.1991  tarihinden  sonra  işe girdiğine  ve  imza  tarihinde  taraf  işçi  sendikasının  üyesi bulunduğuna göre 2822 sayılı Yasanın  9.  maddesinin  açık  hükmü  karşısında işe giriş tarihinden itibaren sözleşmeden yararlandırılmış  olması  doğrudur.  Buna  rağmen  işverenin davacının üyeliğinin kesinleştiği tarihi  esas  almak  suretiyle  fazla  ödeme  yaptığını  ileri  sürerek,  bir kısım ödemeleri geri almış  olması  doğru  değildir.  Yasa  koyucu;  TİS.'nin  imzalanmasından sonra taraf işçi sendikasına üye olanların üyeliklerinin işverene bildirildiği tarihten itibaren yararlanmalarını  öngörmüştür.  TİS.'nin  imzalanması  tarihinden önce taraf işçi sendikasına üye  bulunanlar  için  ise böyle bir koşul getirilmemiştir. Bu nedenle davanın kabulüne karar vermek gerekirken aksine bazı düşüncelerle reddi isabetsiz olup, bozmayı gerektirmiştir.

Sonuç : Temyiz olunan kararın yukarda gösterilen nedenlerle (BOZULMASINA), peşin alınan  temyiz  harcının  istek  halinde  ilgiliye  iadesine,  19.9.1994  gününde  oyçokluğuyla karar verildi.

Toplu  İş  Sözleşmesinin  imzası tarihinde üye olan bir işçinin bu üyeliğinin sözleşmenin yürürlük başlangıç tarihinden  sonra  gerçekleşmiş bulunması durumunda, yürürlük tarihinin mi, yoksa üye olduğu tarihten itibaren mi sözleşmeden yararlanılması gerektiği sorununun çözümlenmesi gerekmektedir.

5.5.1983  günlü,  2822  sayılı  Toplu  İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu'nun konuya ilişkin 9. maddesinin birinci fıkrasında; "toplu iş  sözleşmesinden  taraf  işçi  sendikasının  üyeleri  yararlanırlar"  hükmüne yerverildikten  sonra,  ikinci  fıkrasında;  "toplu  iş  sözleşmesinin imzalanması tarihinde taraf sendikaya üye olanlar  yürürlük  tarihinden,  imza  tarihinden  sonra  üye  olanlar  ise  üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene  bildirildiği  tarihten  itibaren  yararlanırlar"  kuralı  öngörülmüştür.  Bu  yasal düzenlemeye göre toplu iş  sözleşmesinden  yararlanma, işçinin sendikaya üye olduğu tarihten itibaren başlar. Üye olmadan önceki süre için  yararlanma  sözkonusu  olamaz. Gerçekten bir kimsenin külfete katlanmadan, sadece nimetten yararlanması düşünülemez.  Aksi  halde, üyelik aidatı ödenmemiş ve üyelik sıfatı kazanılmamış bir dönem için işçi, toplu iş sözleşmesinden  yararlandırılmış  olur  ki  böyle  bir  durum, sendika hukukunun temel kurallarıyla ve eşitlik ilkesi  ile  bağdaşmaz.  Sözkonusu 9. maddenin ikinci fıkrasının "toplu iş sözleşmesinin imzalanması tarihinde taraf  sendikaya  üye olanlar yürürlük tarihinden yararlanırlar" ifadesini de bu çerçevede anlamak gerekir. Bu fıkra  uyarınca  da,  işçinin  toplu  iş  sözleşmesinin  yürürlük  tarihinden itibaren yararlanabilmesi için gerek yürürlük  tarihinde  ve  gerekse imzalanması tarihinde taraf sendikaya üye olması şarttır. Maddenin birinci ve ikinci  fıkralarının  birlikte  gözönünde  tutulması  gerekir.  Buna  göre, imza tarihinde üye olmasına rağmen üyeliği  tarihinden  sonraki bir  tarihte  gerçekleşen  işçi, ancak üye olduğu tarihten sonrası için yararlanabilir ve  böyle bir durumda üyelik tarihinden geriye gidilerek yürürlük tarihinden itibaren sözleşmeden yararlanması düşünülemez.  Dairemizin  , 6.4.1989 gün ve 246-3185 sayılı ve 20.3.1990 gün ve 67-3146 sayılı kararlarında da belirtildiği  gibi  bu,  toplu  iş  sözleşmesinden yararlanmanın temel koşullarındandır. Somut olayda da, toplu iş sözleşmesi  1.3.1991  tarihinden  itibaren  yürürlüğe konulmuş ve 30.7.1991 tarihinde imzalanmıştır. Davacının taraf  sendikaya  üyeliği  ise  yürürlük  tarihi  ile  imza tarihi arasında gerçekleşmiştir. Bu durum karşısında davacı söz konusu toplu iş sözleşmesinden 1.3.1991 yürürlük tarihinden değil, üye olduğu daha sonraki tarihten itibaren  yararlanabilir.  Açıklanan  nedenlerle  yerel mahkemenin davanın reddine dair kararının doğru olduğu düşüncesiyle sayın çoğunluğun görüşüne katılmıyorum.

 

Üye E. Aydın ÖZKUL 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972