DAVA : Davacı, ücret farkının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.

  Yerel mahkeme isteği reddetmiştir.

  Hüküm süresi içinde duruşmalı olarak davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş isede; davacı vekilinin sonradan verdiği dilekçe ile duruşma isteğinden feragat etmesi üzerine duruşma isteğinin feragat nedeniyle reddine ve incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

 

  KARAR : Davacı, 1.4.1988 - 31.3.1990 tarihleri arasında yürürlükte kalan TİS'nin 20-C/b. maddesinin "31.3.1989 tarihindeki saat ücretlerine ve ücret cetvellerine 1.4.1989 tarihinden geçerli olmak üzere 1.4.1989 tarihinden geriye dönük 12 aylık dönem için Dİe'ce belirlenecek Türkiye Genel Tüketici Fiyat İndeksleri'ndeki artış oranında zam yapılacaktır" hükmünün uygulanmasında, DİE'den aldıkları cevaba göre bu ikki dönem arasındaki bir yıllık süredeki indeks artış oranı olan % 775,8 'in uygulanması gerekirken bu yapılmayarak % 64,5 oranında zam yapıldığını bildirerek aradaki farka ilişkin olarak istekte bulunmuştur.

  Davalı ise, savunmasında sözleşmenin eki protokolün 3'üncü maddesinde geriye doğru 12 aylık dönemdeki fiyat artış oranının nasıl saptanacağının gösterildiğini buna göre 1.4.1989 tarihindeki zam oranının 1.4.1988 tarihindeki indeks sayısı ile 1.4.1989 tarihindeki indeks sayışı arasındaki farkın 1.4.1988 tarihindeki indeks sayısına bölümünün yüz ile çarpımı suretiyle bululanacağını ileri sürmüştür.

  Mahkeme, savunma doğrultusunda ve fotokopisi davalı tarafından dosyaya ibraz edilen Ankara 4. İş Mahkemesi'nin 1990/810 esas ve müteakip sayılarda kayıtlı ve derderst bulunan aynı konuda açılmış olan davalarda alınan bilirkişi kurulu raporuna dayanarak davayı reddetmiştir.

  Gerçekten TİS'nin 20-C/b maddesinde yukarıda metni açıklanan hüküm yer almış, TİS'nin 20-C/b maddesi uyarınca düzenlenen ek protokol'ün 1'inci maddesinde de, TİS hükmünde sözü edilen DİE'ce yayınlanan Türkiye Genel Tüketici Fiyat İndeksleri artışlarının kullanılacağı yöntem gösterilmiş, 2'nci maddesinde DİE'ce belirli bir döneme ait Tüketici Fiyat İndeksi'ndeki artışın (%) olarak verilmesi halinde o döneme ait Tüketici Fiyat İndeksi'nin baz teşkil edeceği, ücret zammında bildirilen bu (%) oranının kullanılacağı belirlenmiş ve söz konusu 12 aylık döneme ait uygulama'nın nasıl yapılacağı bir örnekle de açıklanmıştır.

  Ek pprotokolün 3'üncü maddesinde ise, belirli bir dönem için DİE'ce Tüketici Fiyat İndeksi artışının (%) olarak belirlenmemesi halinde kullanılacak formül tesbit edilmiş ve buna ait bir de örnek verilmiştir. Bu örneğe göre, dönem sonu indeksinde dönem öncesi indeks çıkarıldıktan sonra bulunan rakam, dönem öncesi indeksine bölünecektir.

  DİE'ce Mart 1989 ayı sonu itibariyle Tüketici Fiyatları İndeksleri açıklanmış, Mart - 1989 indeks sayısının Mart - 1988 ayı indeks sayısına göre değişimi % 64, 5, 1.4.1987 - 31.3.1988,1.4.1988 - 31.3.1989 on iki aylık dönemlere göre değişim ise % 75,8 olarak yayınlanmıştır.

  Davacı sendikanın müracaatı üzerine DİE'nin sendikaya verdiği 11.4.1989 tarihli yazıda, belirtilen dönemdeki, yani TİS'de öngörülen 12 aylık dönem için indeks artış oranı % 75,8 olarak bildirilmiştir. Bu cevap üzerine taraflar arasında hangi indeks artış oranının uygulanacağı konusunda uyuşmazlık çıkmış, uyuşmazlığın giderilmesi için 24.4.1989 tarihinde toplantı yapılmış, gerek işveren ve gerekse sendika, iddialarında israr etmişler ve işveren idare, toplantı sonunda tutulan iddialarında israr etmişler ve işveren idare, toplantı sonunda tutulan tutanakla, "idare Tüketici Fiyat İndeksi'ndeki artış için farklı iki yüzde yayınlamak suretiyle DİE'nin bu uyuşmazlığa neden olduğunun bilincindedir ve bu uyuşmazlığın çözümü için hesaplamalarda kullanılan yöntemleri DİE ile görüşmeyi istemektedir. " sözlerinde yer vermiştir. Bu tutanağın düzenlenmesinden sonra idare, şahsi görüşmeleri yanında DİE, Başkanlığı'ndan 9.6.1989 tarihli yazı ile açıklamada bulunulmasını istemiş, DİE, Başkanlığı'nca buna 20.6.1989 tarihli yazı ile cevap verilmiş, bu cevapta 4 Nisan 1989 tarihli Tüketici Fiyat İndeksi haber bülteninde yer alan tüketici fiyatları indeks sayılarına dayanılarak 1988 yılı aylık indeks sayılarının yıllık ortalamasını 1987 yılı aylık indeks sayılarının yıllık ortalamasına 1987 yılı aylık indeks sayılarının yıllık ortalamasına bölmek gerekeceğine işaret edilerek, indeks artış oranının % 75,8 olduğu bildirilmiş % 64,5 oranının ise, Mart - 1989 ayı indeks sayısının Mart - 1988 ayı indeks sayısına bölünmesi suretiyle bulunduğu, ancak bu hesaplama usulünün bulunulan ayın bir önceki yılın aynı ayı ile mukayesesi olup, yıl içindeki değişmeleri aksettirmemekte olduğu açıklanmıştır.

  Mahkeme'nin, TİS'nin madde metnini aynen almak suretiyle DİE'ne yazdığı yazı üzerine, DİE'nin verdiği 9.7.1990 tarihli cevapta da, aynı hesap tarzına yer verilmek suretiyle 1 Nisan 1988 - 1 Nisan 1989 tarihleri arasındaki Tüketici Fiyat İndeksi'nin artış oranı yine % 75,8 olarak bildirilmiştir.

  Şu durumda uyuşmazlığın çözümünde durulması gereken önemli olan nokta Toplu İş Sözleşmesi'nin 20-C/b maddesi ve aynı maddenin (d) fıkrası uyarınca ek protokolün 2'inci maddesiyle Tüketici Fiyat İndeksi'ndeki artışın DİE'ce (%) olarak verilmesi halinde, ücret zammında bildirilen bu (%) oranının kullanılacağının taraflarca kararlaştırılıp kabul edilmiş olmasıdır. Her ne kadar ek protokolün 3. maddesinde dönem öncesi ve sonraki indekslerin mukayesesi ile ilgili bir formül yer almışsa da, bu formülün Tüketici Fiyat İndeksi'ndeki artışın (%) olarak verilmemesi halinde kullanılacağı yine protokol eki sözlerden anlaşılmaktadır. Uyuşmazlık konusu döneme ait Tüketici Fiyat İndeksi'ndeki artış (%) olarak verildiği takdirde artık protokolün 3. maddesindeki Formülün uygulanmasına gerek kalmayacaktır. DİE bu artış oranının % 75,8 olduğunu gerek yayınladığı bültende, gerekse Sendikaya ve İdareye verdiği cevaplarda ve Mahkemeye gönderdiği yazıda tereddüte yer vermeyecek şekilde ve açıkça bildirmiştir. Böylece, davalı işverenin 24.4.1989 tarihli tutanaktaki bu konuda DİE ile görüşme isteği ile ilgili tereddütü de giderilmiş olmaktadır.

  Bu nedenlerden dolayı, sözü edilen ücret zammının da : 64,5 oranının değil, % 75,8 oranın uygulanması gerekmektedir. Dosya içeriğine göre, bilimsel görüşler de bu doğrultudadır. Bu durumda, mahkemenin bilirkişilerin kendi görüş ve değerlendirilmelerine dayanarak düzenledikleri rapora göre davayı reddetmiş olması isabetli olamaz. Daha önce aynı tür bir davada verilen Daire'mizin 5.4.1990 gün ve 1990/1104-4453 sayılı bozma kararında da aynı sonuca varılmış ve söz konusu karar kesinleşmiştir.

  O halde, % 75,8 artış oranına göre aradaki fark hesaplanarak sonucu uyarınca karar verilmek üzere hüküm bozulmalıdır.

 

  SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen sebepten BOZULMASINA, 13.12.1990 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972