 |
T.C.
YARGITAY
9. Hukuk Dairesi
E: 1988/12107
K: 1989/2405
T: 14.03.1989
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DAVA : Davacı kıdem tazminatı, ücret alacağı, yemek, elbise ve ayakkabı parası, ikramiye ve izin harçlığı ilave tediye ve taşınma ücretinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır. Hüküm süresi içinde duruşmalı olarak davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş ise de; HUMK'nun 438'ci maddesi uyarınca duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü :
KARAR : Davacının, Karabük Demir Çelik Müessese Müdürlüğüne bağlı inşaat emanet Komisyonunun taahhüden yürüttüğü çelik-İş Mensupları-Ev Yaptırma İşçi Yapı Kooperatifi evleri inşaatında işçi olarak çalışmakta iken, adı geçen kooperatifin zamanında borçlarını ödememesi ve çekilen finansman sıkıntısı nedeniyle inşaatın durdurulduğu ve bu sebeple davacıya Nisan 1981 tarihinde ücretsiz izin verildiği, ücretsiz iznin Mart 1982 tarihine kadar sürdüğü, finansman temini üzerine Nisan 1982'de işe çağrılıp Kasım 1982'ye kadar çalıştırıldıktan sonra, yine finansman sıkıntısından dolayı inşaatın durdurulup davacıya Kasım 1982 tarihinde tekrar ücretsiz izin verildiği, bu hal devam etmekte iken, 19.11.1984 tarihinde işverene başvurarak iş verilmesini, iş verilmediği takdirde, hesabının kesilerek kıdem tazminatının ödenmesini istediği, bu istek üzerine işverenin de hasabını keserek çalıştığı sürelere ilişkin kıdem tazmanıtını ödediği olayın bu şekilde cereyan ettiği anlaşılmaktadır.
Davacı, bu dava ile ücretsiz izinli sayıldığı sürelere ait ücret ve sosyal haklarının ve yine ücretsiz izinli sürelerin kıdem tazminatı hesabına dahil edilmesini istemiştir. Mahkeme, istek gibi karar vermiştir.
Öncelikle belirtmek gerekir ki, kural olarak ücret bir iş karşılığıdır. Bunun istisnaları kununda gösterilmiştir. İşverenin verdiği ücretsiz izinler çalışılan veya veya çalışılmış gibi sayılan sürelerden değildir. Bu nedenle hizmet aktinde veya TIS'de aksine bir hüküm bulunmayan veya işverenin kötüniyeti olmadığı hallerde ücretsiz izin süreleri için işçi ücrete hak kazanamaz. Az önce anlatılan olayda davacıya ücretsiz izin verilmesinde işverenin herhangi bir kötüniyet tesbit edilememektedir. Davacının da ücretsiz izin verilmesine zamanında bir itirazı olmamış ve bu izinleri kullanarak gerçek durumu kabullenmiştir. Bu durumda ücretsiz izin sürelerinin uzunluğunda dikkate alındığında bu izin süreleri için davacının ücret ve sosyal haklarını istiyememesi gerekir. Yine aynı nedenlerle anılan sürelerin kıdem tazminatında nazar alınması mümkün olmaz. Aksinin kabulü hakkaniyetle de bağdaşmaz.
Böyle olunca davanın reddine karar vermek gerekir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 14.3.1989 gününde oybirliğiyle karar verildi.