 |
T.C.
YARGITAY
9. Hukuk Dairesi
E: 1988/11542
K: 1988/10951
T: 18.11.1988
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DAVA : Davacı, TİS farkları, fazla çalışma parası ve tatil gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm, süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.
KARAR : 1- Davacının işyerinde bekçi olarak vardiya sistemiyle çalıştığı, vardiyanın günlük 8-17 ile 17-07 saatleri arası düzenlendiği, davacının birbirini takip etmek suretiyle bazı haftalar üç gün, bazı haftalar da dört gün nöbete geldiği ve bazı hafta tatili (pazar) günün nöbet süresine rastladığı, böylece üç gün nöbet tuttuğu haftalarda, haftada 37 saat, dört gün nöbet tuttuğu haftalarda haftada 49 saat çalıştığı tespit edilebilmektedir. Nöbet dışında kalan haftanın diğer günlerinde çalışıp çalışmadığı yönünden dosyada fazla bir bilgiye rastlanmamaktadır. Öncelikle belirtmek gerekir ki, 1475 sayılı İş Kanunu'nun 41'inci maddesine göre iş karşılığı olmayan hafta tatili ücretine hak kazanabilmek için, haftanın tatilden önceki 6 iş gününde bu kanunun günlük iş sürelerine uygun olarak çalışılmış olması gerekmektedir. Adı geçen Kanun'un 61'inci maddesinde ise, haftalık iş süresi en çok 45 saat, haftada altı iş günü çalışılan işlerde günlük çalışma süresi en çok 7.5 saat olarak gösterilmiş, Cumartesi günleri kısmen veya tamamen tatil eden işyerlerinde haftalık 45 saatin çalışılan günlere eşit ölçüde bölünerek uygulanacağı belirtilmiştir. Buna göre iş karşılığı olmayan hafta tatili ücretinin gerçekleşmesi için en az haftanın beş gününde, günlük kanuni iş sürelerine uygun olarak çalışılması icap etmektedir. (Sözleşmede aksine hüküm getirilebilir) Bunun sonucu olarak çalışılan hafta tatili (Pazar) gününe ait iş karşılığı ücret istenebilmesi için de aynı çalışma esası söz konusudur. Şu halde haftanın tatilden önceki kanuni iş süresinde çalışma olmamışsa, işçi sadece hafta tatili gününde çalışmış olmasından dolayı çalışma parası isteyemeyecektir. İsteyebileceği ücret ancak normal yevmiyesidir. İşyerinde uygulanmakta olan 1986-1988 yılları arasında geçerli TİS'nin 68'inci maddesinde de; iş karşılığı olmayan hafta tatili ücretine hak kazanabilmek için tatilden önceki 6 gününde çalışılmış olması esası getirilmiştir. Buna göre davacı şayet haftanın 6 işgününde çalışmıyor ve yalnız haftanın üç veya dört gününde nöbete geliyorsa Kanun'da ve TİS'de öngörülen haftalık iş süresinde çalışmış olma şartı gerçekleşmemiş olacağından nöbete rastlayan hafta tatili günü için çalışma parası istemeyecek, sadece normal yevmiyesini alacaktır. Böyle olunca da hafta tatili çalışma parasına ilişkin isteğin reddi gerekecektir.
2- Hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının haftada 4 gün nöbet tuttuğu günler itibarıyla haftalık çalışma süresi 49 saat bulunmuş ve 45 saatin tenzili ile 4 saatin tenzili ile 4 saat üzerinden fazla mesai hesabı yapılmıştır. Haftanın bu dört gününde gündüz vardiyasının 9 ve 12 saat, gece vardiyalarının ise 14'er saat olduğu kabul edilerek, ara dinlenmesi gözetilmeden sonuca varılmıştır. Oysa İş Kanunu'nun 64'üncü maddesine göre, bir saat ara dinlenmesinin nazara alınması icap eder. Bir kimsenin bekçi dahi olsa bu süreler içinde hiç ara dinlenmesi yapmadan çalışmış olması gerçekle bağdaşmaz. Tabii ihtiyaçları için bir saatlik bir sürenin lüzumlu olduğu düşünülmelidir. Fazla mesai hesabından bu cihetin nazarı dikkate alınması olması doğru değildir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 18.11.1988 gününde oybirliğiyle karar verildi.