 |
T.C.
YARGITAY
9. Ceza Dairesi
Esas No: 1993/1297
Karar No: 1993/2168
Tarih: 05.05.1993
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DAVA : 1475 sayılı Yasa'ya aykırılıktan (X) Bankası A.Ş. Giresun Şubesi'ne Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Trabzon Bölge Müdürlüğü'nce 04.03.1992 tarih 1601 sayılı karar ile verilen idari para cezasına itirazın kabulü ile cezanın kaldırılmasına ilişkin Giresun Sulh Ceza Mahkemesi'nin 20.05.1992 tarih 1992/173-228 sayılı kararının:
1475 sayılı Yasa'nın 25/B maddesi gereğince çalıştırma zorunluluğu bulunan eski hükümlü işçileri, ilgili Tüzüğün 7 ve 9. maddelerindeki düzenlemeye göre nitelik yönünden yetersiz bularak çalıştırmamak suretiyle yasaya aykırılığı saptanan işverenliğe anılan Yasa'nın 98/c maddesi gereğince verilen idari para cezasının yazılı gerekçelerle kaldırılmasında isabet görülmediğinden bahisle CMUK'nin 343. maddesi gereğince bozulması lüzumu Yüksek Adalet Bakanlığı'nın 15.04.1993 gün ve 16104 sayılı yazılı emrine atfen C. Başsavcılığı'nın 22.04.1993 gün ve Y.E. 34324 sayılı tebliğnamesi ile Daireye ihbar ve dava evrakı tevdii kılınmakla incelendi:
KARAR : Dosya kapsamından; muteriz (X) A.Ş. Genel Müdürlüğü'nün Giresun ili sınırları içinde bulunan işyerlerinden istihdam ettiği işçi sayısı itibariyle "Eski Hükümlülerin İstihdamı Hakkındaki Tüzük" uyarınca iki eski hükümlü istihdam etmesi gerektiği, İş ve İşçi Bulma Kurumu Trabzon Bölge ve Giresun Şube Müdürlükleri'nin dosya içinde fotokopileri mevcut bulunan müteaddit yazı ve uyarılarına rağmen Ocak 1991 ile Aralık 1991 tarihlerinde yasal zorunluluğa uymayarak eski hükümlü istihdam etmediği, adı geçen banka genel müdürlüğü tarafından kurumun Giresun Müdürlüğü'ne gönderilen 21.11.1991 gün ve 38581 sayılı yazıda Giresun ili sınırları içindeki şubelerinde halen kadro açığının bulunmadığı, kadro açıklarının da mekanizasyona geçilmesinden dolayı başta kalan kadrolarla doldurulduğuna değinilerek, eski hükümlü istihdam edilmemekte direnildiği bunun üzerine Kurum Bölge Müdürlüğü tarafından bankaya 3493 sayılı Kanun'la değişik 1475 sayılı İş Kanunu'nun 108. maddesine dayanarak aynı Kanun'un 98/C maddesi uyarınca 12.000.000 lira para cezası uygulandığı, cezaya vaki itiraz üzerine Giresun Sulh Ceza Mahkemesi 20.05.1992 gün ve 1992/173-228 müt. sayılı kararı ile muteriz Banka'nın 28.03.1989 tarihli yazısıyla eski hükümlü istihdam etmek üzere başvuruda bulunduğu, kurumun, ilgili Tüzüğün 7/3. maddesine aykırı davranarak eski bir hükümlü göndermek suretiyle bankanın seçme hakkının kısıtlandığı, Kurum'un her zaman için eski hükümlü göndermesinin mümkün bulunduğundan bahisle itirazi hükümlü göndermesinin mümkün bulunduğundan bahisle itirazı kabul ederek idari para cezasını kaldırdığı anlaşılmıştır.
1475 sayılı İş Kanunu'nun 2869 sayılı Kanun'la değişik 25. maddesinin (A) bendinde, işverenlerin, çalıştırmakla yükümlü oldukları sakatlarla, (B) bendinde ise eski hükümlülerle ilgili hüküm yeralmaktadır. Bu maddeye göre işverenler 50 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları işyerlerinde % 2 oranında sakat ve yine aynı oranda eski hükümlüyü beden ve ruhi durumları ile mesleklerine uygun bir işte çalıştırmakla yükümlüdürler. Sakatların ve eski hükümlülerin istihdamı ile ilgili bu yükümlülük, sosyal bir soruna çözüm bulmak, bedeni ve ruhi bakımdan yetersiz kişilerle çeşitli nedenlerle suç işlemiş kişilerin maddi ve manevi varlıklarının gelişmesi için gerekli koşulları hazırlamak, çalışma hak ve ödevinden herkes gibi eski hükümlüleri de faydalandırmak amacıyla kanuna konulmuş emredeci bir hükümdür. 50 veya daha fazla işçi çalıştıran işverenler daimi işçi kadrolarını oluştururken, Kanun'un bu emredici hükmünü nazara almak zorundadırlar.
Kurum'un, yasal zorunluluğunu ortaya koyan müteaddit yazıları ile muteriz Banka'nın yukarıda değinilen ve kadro açıkları mevcut bulunmadığından eski hükümlü istihdam etmeyeceklerine ilişkin 21.11.1991 gün, 38581 sayılı yazısı itibariyle iki eski hükümlü istihdam etmekten kaçınarak yasal zorunluluğa uymayan (X) Bankası Genel Müdürlüğü'ne uygulanan idari para cezasını kaldıran mahkeme kararından yasal isabet görülmemiştir.
SONUÇ : Açıklanan nedenlerle itirazın reddi yerine kabulüne karar verilmesi yasaya aykırı olup yazılı emre dayanan tebliğname içeriği bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan, Giresun Sulh Ceza Mahkemesi'nin 20.05.1992 gün ve 1992/173-228 müt. sayılı itirazın kabulü ile para cezasının kaldırılmasına ilişkin kararının CMUK'nin 343. maddesi uyarınca aleyhe sonuç doğurmamak koşuluyla BOZULMASINA, dosyanın gereği için Yargıtay C. Başsavcılığı'na iadesine, 5.5.1993 gününde oybirliğiyle karar verildi.