 |
T.C
YARGITAY
8. HUKUK DAİRESİ
E: 2004/5758
K: 2004/6572
T: 11.10.2004
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
İçtihat Özeti: Taşınmazda direk yeri nedeniyle mülkiyet kamulaştırması bulunduğu için mal sabihibinin tescil hakkı olduğundan eda davası niteliğinde olan tescil davası açma hakkı olan davacının tespit davası dinlenilemez.
(2942 s. Kamulaştırma K. m. 4)
Mehmet Ali ile T... Genel Müdürlüğü ve dahili davalılar Hazine ve Y.... Köyü Tüzel Kişiliği aralarındaki mülkiyetin tespiti davasının kabulüne dair (Kocaeli Asliye Hukuk Hakimliği)nden verilen 27.1.2004 gün ve 66/6 sayılı hükmün Yargıtayca incelenmesi Hazine ve T... Genel Müdürlüğü vekili taraflarınca süresinde istenilmiş olmakla, dosya incelendi, gereği düşünüldü:
Davacı vekili, dava dilekçesinde mevkii ve sınırları yazılı, 25 seneden beri vekil edeni tarafından koşullarına uygun olarak tasarruf edilen taşınmaz üzerinden T.... Genel Müdürlüğü tarafından enerji nakil hattı geçirilmek suretiyle taşınmaza elatıldığını, irtifak hakkı kurulması nedeniyle açılan tazminat davasında gözönünde tutulmak üzere vekil edeninin zilyetliğinin tespitine karar verilmesini istemiştir.
Davalı Hazine vekili, sebep açıklamaksızın davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
Davalı T.... Genel Müdürlüğü vekili, enerji nakil hattı amacıyla kamulaştırılan taşınmazın, 3. şahıs Cemal oğlu Ali adına zilyet olarak tespit edildiğini belirtmek suretiyle davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, kazanma koşullarının oluştuğu gerekçesiyle davacının zilyetliğinin tespitine karar verilmesi üzerine; hüküm, davalı Hazine vekili ile T.... Genel Müdürlüğü vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, tapusuz taşınmaz üzerinden T.... tarafından geçirilen enerji nakil hattı nedeniyle zilyetliğin tespiti isteğine ilişkindir. T....'in taşınmaz üzerinden nakil hattı geçirmesi irtifak hakkının kullanılması niteliğindedir. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 4. maddesinde "Taşınmaz malın mülkiyetinin kamulaştırılması yerine amaç için yeterli olduğu takirde taşınmaz malın belirli kesimi, yüksekliği, derinliği veya kaynak üzerinde kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı kurulabilir" denilmiştir. Anılan maddede kamulaştırma amacının gerçekleştirilmesi için yeterli olduğu takdirde taşınmaz malın mülkiyetinin kamulaştırılması yerine, kamulaştırma yoluyla irtifak hakkının kurulması öngörülmüştür. İrtifak hakkının kurulması halinde taşınmazın mülkiyeti sahibinde kalmakta, irtifak hakkı ile sınırlı olarak mülkiyet hakkı, kullanma ve yararlanma devam etmektedir. Taşınmazın mülkiyeti irtifak hakkının kurulması sebebiyle kalkmadığı ve zeminde direk yeri nedeniyle mülkiyet kamulaştırması bulunduğu için davacının / mal sahibinin tescil hakkı bulunmaktadır. Kural olarak; eda davası açılması mümkün olan hallerde tespit davası dinleni-lemez. Davacının eda davası niteliğinde bulunan tescil davası açma hakkı bulunduğu halde, tespit davası açmış olması anılan kurala uygun düşmemektedir. Mahkemece, bu yön gözönünde tutulmaksızın davacının isteğinin kabulüne, yazılı şekilde zilyet olduğunun tespitine karar verilmiş olması doğru görülmemiştir.
Davalı Hazine vekili ile T.... Genel Müdürlüğü vekilinin temyiz itirazları bu bakımlardan yerinde olduğundan kabulü ile hükmün açıklanan nedenle BOZULMASINA ve 10.100.000 lira peşin harcın istek halinde T... Genel Müdürlüğüne iadesine, 11.10.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
