* TAŞINMAZIN KAZANDIRICI ZAMANAŞIMI YOLU İLE İKTİSABI

* DEVLETİN HÜKÜM VE TASARRUFU ALTINDAKİ YERLER

* DERE YATAKLARI

ÖZET: Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve menfaati umuma ait kamu mallarından sayılan akarsu ve yatakları etrafındaki arazi sahiplen ile kamunun su ihtiyacını karşılamak üzere aktif olarak kullanıp ve yararlanmalarını sağladığı sürece özel mülkiyete konu olamazlar. Ancak sulan kendiliğinden kuruyan, çekilen veya yatak değiştiren akarsular, doğal nitelikleri sonucu kazandıktan kamu malı nitelikleride son bularak medeni hukukta düzenlenmiş özel mülkiyet konusu olabilirler. Mahkemece taşınmazların hukuki nitelikleri belirlenmeden eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru değildir.

Osman ile Hazine ve M... Köyü Muhtarlığı aralarındaki tescil davasının kabulüne dair (Menemen Asliye Hukuk Hakimliği)nden verilen 27.9.1999 gün ve 372-415 sayılı hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı Hazine vekili tarafından süresinde istenilmiş olmakla dosya incelendi gereği düşünüldü: Davanın kabulüne dair hüküm Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava, MK.nun 639/1 ve 3402 sayılı Yasanın 14. maddesine dayanan tescil talebine ilişkin bulunmaktadır. Bu tür davaların kabulü için öncelikle taşınmazın hukuksal niteliğinin kazanmaya elverişli olması, başka bir anlatımla özel mülkiyete konu özel hukuk hükümlerine tabi Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunmayan veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında ise ihyaya tabi tutulmuş yerlerden olması gerekir. Nizalı taşınmaz, dosyada mevcut bilgi ve belgelere göre 1962 yılında yapılan kadastro işlemi sırasında nehir yatağı olması nedeniyle tespit dışı bırakılmıştır. Bu durumda, dere yatağının zilyetlikle iktisabının mümkün olup olmadığı yönü uyuşmazlık konusudur. Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri tespit ve tarif eden MK.nun 641. maddesinde "akarsularla yatakları" menfaati umuma ait mallar olarak nitelendirilmiştir. Medeni Kanunumuz bütün akarsu yataklarını kamu malı saymaktadır. Gerçekten akarsuların, etrafındaki arazinin hatta bütün fertlerin münferit şekilde su ihtiyaçlarını sağladığı ve umumun kullandığı ve yararlandığı yerlerden bulunması nedeniyle kamu malı sayılmaları doğrudur. Devletin hüküm ve tasarrufa altında bulunan ve menfaati umuma ait kamu mallarından sayılan akarsu yatakları etrafındaki arazi sahipleri ile kamunun su ihtiyacını karşılamak üzere aktif olarak kulanım ve yararlanmalarını sağladığı sürece özel mülkiyete konu olamaz ve gerek kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği ve gerekse ihya yolu ile kazanılamazlar. Ancak suları kendiliğinden kuruyan, çekilen veya yatak değiştiren akarsular doğal nitelikleri sonucu kazandıkları kamu malı niteliklerini; korumak, suları çekilmek veya yatak değiştirmek gibi tabi olaylar nedeniyle kaybedeceklerinden bu fiili değişiklikler sonucunda kamu malı nitelikleride son bularak Medeni Hukukta düzenlenmiş özel mülkiyet konusu olabilirler. HGK.nun 2.10.1996 T., 1996/20-429-643 sayılı kararında belirtildiği gibi "halen aktif olarak dere yatağı olmayan yerlerin koşullarının gerçekleşmesi durumunda kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği yoluyla mülk edinilebileceği" kuşkusuzdur. Açıklanan hukuksal duruma göre, nizalı taşınmazın bitişiğinde bulunan Yenigediz Nehri'nin aktif yatağında olup olmadığı veya sularının çekilip ya da yatak değiştirip değiştirmediği, yatak değiştirmiş ise ne zaman değiştirdiği ve değiştirme için Devlet veya şahıslar tarafından herhangi bir ıslah faaliyetinde bulunulup bulunulmadığı, bulunulmuş ise bu ıslah faaliyetinin ne zaman gerçekleştirildiğinin araştırılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekir. Jeolog bilirkişi raporunda, taşınmaza bitişik bulunan Gediz Nehri'nin 1981 yılında taşıp yatağını değiştirdiğini, 1985 yılında ise nehir boyunca bazı değişiklikler olduğunu açıkladıktan sonra DSİ Bölge Müdürlüğünden almış olduğu bilgilere göre eski Gediz yatağını kaybedip kuzeybatıya kaydığını ve günümüzde bu kaymanın devam ettiğini açıklamıştır. Bu durumda taşınmazın bulunduğu yerde Gediz Nehri ile ilgili olarak DSİ tarafından yapılmış ıslah faaliyetinin mevcut olup olmadığı, mevcut ise bu faaliyetlerin ne zaman başlayıp ne zaman bitirildiği DSİ Müdürlüğünden sorularak ıslah faaliyeti ile ilgili harita ve krokiler var ise bunların getirtilip mahallinde uygulanarak taşınmazın ıslah faaliyetleri yönünden durumunun araştırılmasından sonra jeolog raporunda açıklanan yatak değiştirme ve nehir kıyısında meydana gelen bazı değişiklikler de gözönünde tutularak dava tarihine kadar iktisap süre ve koşullarının tamamlanıp tamamlanmadığı ve davacının mülkiyet hakkının doğup doğmadığı araştırılıp sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile ve taşınmazın hukuksal niteliği tam olarak araştırılmadan karar verilmiş olması isabetsiz ve temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerle (BOZULMASINA), 20.9.2001 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972