 |
T.C.
YARGITAY
8. Hukuk Dairesi
E. 1994/5923
K. 1994/13002
T. 24.11.1994
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
SENETSİZDEN TESCİL
YARGILAMANIN YENİLENMESİ (İADESİ)
ZORLAYICI NEDENLER (ESBABI MÜCBİRE)
KARAR ÖZETİ: Kural olarak, hükümden önce elde bulunan, fakat yargılama sırasında mahkemeye ibraz edilmeyen bir senet veya belgeye dayanılarak yargılamanın yenilenmesi (iadesi) istenemez. Ancak, yargılama sırasında zorlayıcı (esbabı mücbire) nedenle elde edilemeyen bir senet veya belgenin hükümden sonra ele geçirilmiş olması yargılamanın yenilenmesi (iadesi) sebebidir ve bu sebebe dayanarak yargılamanın yenilenmesini (iadesini) isteyen taraf; önceden mevcut olan belgeyi hüküm tarihinden sonra elde ettiğini kanıtlamak durumundadır. Buna göre, Tapu Sicil Müdürlüğünce yeterli araştırma yapılmaksızın tapuda Hazine adına kayıtlı bulunan bir yerin tapusuz olduğu yolunda mahkemeye bilgi verilmesi ve mahkemece de bu bilgi doğrultusunda davacı adına senetsizden tescile hükmedilmiş olması halinde, yasada belirtilen 'esbabı mücbire"nin varlığının ve dolayısıyla da yargılamanın yenilenmesi (iadesi) isteğinin kabulü gerekir.
(1086 s. HUMK. m. 445/1)
(743 s. MK. m. 639/1)
Hazine ile Belediye Başkanlığı ve Bektaş aralarındaki yargılamanın iadesi davasının reddine dair; (Göle Asliye Hukuk Hekimliği) nden verilen 15.2.1994 gün ve 175/37 sayılı hükmün Yargı1ay'ca incelenmesi Hazine ile Belediye Başkanlığı vekili tarafından süresinde istenilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:
Hazine vekili, Göle Asliye Hukuk Mahkemesi'nin kesinleşen 26.10.1992 gün ve 1992/55 esas, 1992/255 karar sayılı hükmünün yargılamanın yenilenmesi yolu ile ortadan kaldırılmasını istemiştir. Karşı taraf isteğin reddine karar verilmesini savunmuş, mahkemece isteğin reddine karar verilmesi üzerine hüküm, Hazine tarafından temyiz edilmiştir.
Hazine vekili Göle Asliye Hukuk Mahkemesi'nin hükmü ile aleyhine yargılamanın yenilenmesi istenilen Bektaş'ın adına MK.nun 639/1. maddesi uyarınca tescil edilen taşınmazın dava tarihinden önce Hazine adına 19.8.1983 gün ve 72 sıra numarasında tapuda kayıtlı bulunduğunu, tescil davası nedeniyle yerel Tapu Sicil Müdürlüğünün bu yerin tapusuz olduğu yolundaki karşılık yazısındaki bilgilerin doğru olmadığını, bu durumun yargılamanın yenilenmesi sebebi sayılacağı ileri sürülerek, kesinleşen hükmün ortadan kaldırılmasını istemiştir. Yargılamanın yenilenmesi sebepleri HUMK.nun 445 ve 446. maddelerinde belirtilmiştir. HUMK.nun 445. maddesinin 1. bendinde yargılama sırasında zorlayıcı (esbabı mücbire) nedenle elde edilmeyen bir senet veya belgenin hükümden sonra ele geçirilmiş olması yenileme sebebidir. Kural olarak hüküm verilmeden önce elde bulunan fakat yargılama sırasında mahkemeye sunulmayan bir senet veya belgeye dayanılarak yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurulamaz. Bu sebebe dayanarak yargılamanın yenilenmesini isteyen tarafın önceden mevcut olan belgeyi hüküm tarihinden sonra elde ettiğini kanıtlamak durumundadır. Somut olayda yukarıda tarih ve sayısı yazılı hükümle Bektaş adına tescil edilen taşınmaz Hazine adına tapuda kayıtlı bulunan bir yerdir. Tapulu bir yerin MK.nun 639/1. maddesine göre tapuya tescili mümkün bulunmamaktadır. Ne varki tescil davası nedeniyle Tapu Sicil Müdürlüğüne yazılan müzekkereye verilen 9.4.1992 günlü karşılık yazıda aynen; " hudutları yazılı dava konusu taşınmaz mal Göle ilçesi Kadastro görmediğinden hudutları üzerinde yapılan araştırmalarda davacı ve davalılar adına kayıtlı olmadığı ...." denilmek suretiyle tapuda kayıtlı olmadığı bildirilmiştir. Hazineye ait tapu kaydı ve tapu sicil karşısında Tapu Sicil Müdürlüğünün karşılık yazısındaki bilgiler gerçeği yansıtmaktan uzaktır. Özen ve dikkatle araştırma yapılmadan gerçeğe uygun olmayan böyle bir karşılık yazı HUMK.nun 445/1. bendinde yazılı zorlayıcı sebep sayılır. Yüksek Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 20.1.1992 gün ve 477/331 esas ve karar sayılı ilamla benzer bir olayda resmi dairenin gerçeğe uygun olmayacak şekilde kayıt çıkarmasını zorlayıcı sebep saymış ve yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilebileceğine karar verilmiştir. Hazine adına tapuda kayıtlı bulunan bir yerin tapusunun bulunmadığından sözedilerek mahkemesine bilgi verilmiş olması ve bu nedenle belgesizden davacısı adına tapuya tesciline karar verilmiş olması hakkın özünü etkileyecek nitelikte bir durum yaratmıştır. Hazinenin isteği açıklanan nedenlerle yasaldır. Yargılamanın yenilenmesi sebebinin bulunduğu gözönünde tutularak isteğin kabulü ile istek ve savunma çerçevesinde delillerin toplanıp değerlendirilmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yenileme sebebinin bulunmadığı gerekçesi ile isteğin reddine karar verilmiş olması yasaya aykırıdır. Hazinenin temyiz itirazları bu bakımdan yerinde olduğundan kabulü ile hükmün açıklanan nedenle (BOZULMASINA) ve 35000 lira peşin harcın istek halinde Belediye Başkanlığına iadesine, 24.11.1994 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
