 |
T.C.
YARGITAY
8. Hukuk Dairesi
E: 1988/17178
K: 1989/645
T: 30.01.1989
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DAVA : Hasan ile Hazine ve Hacıkışla Köyü Muhtarlığı aralarındaki tescil davasının reddine dair, (Hendek Asliye Hukuk Hakimliği)nden verilen 6.9.1988 gün ve 332/223 sayılı hükmün Yargıtay'ca incelenmesi davacı tarafından süresinde istenilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:
KARAR : Mahkemece keşif yaptırmak ve keşif için müracaat etmek üzere davacıya mehil verilmiş ve davacı toplam olarak belirtilen keşif avansını süresinde ve 9.11.1987 tarihinde mahkeme veznesine depo etmiştir. Ancak bundan snora keşif yaptırmak üzere müracaatta bulunulmamış mahkemece bu yön gözönünde tutularak davanın reddine karar verilmiştir. HUMK.nun 163. maddesi hükmüne göre, kesin mahlin hak yönünden bir sonuç doğurabilmesi için, mehlin nasıl yerine getirileceğinin ve yerine getirilmemesi halinde sonuçlarının mehile muhatap olan kimseye açık bir şekilde anlatılması gerekir. Özellikle, vekilsiz takip edilen davalarda bu yönün önemle üzerinde durulması icabeder. Olayımızda mahkemece davacıya keşif için müracaat etmemesi veya mehil gereğini yerine getirmemesi halinde ne gibi sonuçlarla karşı karşıya geleceği anlatılmamıştır. Ayrıca, keşif için davacının müracaat etmesi keşif yapılması için ön şart olarak kabul edilmiştir. Oysa, HUMK.nun 364. maddesinde (keşif iki taraf usulen davet edildikten sonra vicahlarında ve davete icabet etmedikleri halde gıyaplarında mahkeme tarafından yapılır) denilmiş, ayrıca aynı Yasanın 363. maddesinde de (gerek re'sen ve gerek iki taraftan birinin talebi halinde davanın her halinde münazaalı mahallin keşifine karar verilir) denilmiştir. 363. maddedeki bu şart keşfin yapılması için ileri sürülmesi gereken taleple ilgilidir. Davanın her safhasında taraflardan birisi keşif yapılmasını isteyeybilir. Her iki maddenin birlikte düşünlümesinden çıkarılan sonuç şudur: Keşif için talep gerekir. Ancak, keşfe götürmek için mutlaka mahkemeye müracaat gerekmez. Dosya içerisinde keşif yapılmasına dair talep mevcut olduğuna göre, hakim şartları yerine getirilmişse tarafların müracaatını beklemeksizin keşif yerine gidecek, taraflar hazır ise vicahlarında keşif yaparak, bilirkişi seçiminde ittifak edip etmiyeceklerini soracak, nizalı yerin gösterilmesini, isteyecek, davetiye ile çağrılan tanıkları gerekiyorsa taşınmaz başında dinleyecek ve bu işlemleri gösterir tutanaka düzenleyecektir. Mahkemece öngörülen keşif avansı yatırılmış olduğuna göre keşfin az önce acıklanan hükümler çerçevesinde yapılması gerekir. Müracaat etmediğinden bahisle keşfin yapılmamış olması ve bu sebeple kesin mehil gereğinin yerine getirilmediği ileri sürülerek davanın reddi yönüne gidilmesi doğru değildir. Temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün BOZULMASINA, ve 3000 lira peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine,30.1.1989 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.