 |
T.C.
YARGITAY
6. Hukuk Dairesi
E: 2005/9362
K: 2005/10825
T: 28.11.2005
- ÖN ALIM HAKKI
- ÖN ALIM BEDELİNİN BELİRLENMESİ
- SATIŞIN PAYDAŞLARA BİLDİRİLMESİ
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
İçtihat Özeti: TMK'nın 733/3 maddesi hükmü uyarınca, ön alım hakkına konu paya ilişkin satışın alıcı veya satıcı tarafından paydaşlara noter aracılığıyla bildirilmesi gerekir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde satış tarihi ile dava tarihi arasında uzunca bir zaman geçmesi durumunda satışa konu payın değerindeki artış nedeniyle ön alım bedelinin belirlenmesi istenemez
(4721 s. MK m. 733/3)
Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan onalım davasına dair karar davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü.
Dava önalım hakkının kullanılmasına ilişkindir. Mahkemece görevsizlik kararı verilmiş ve hüküm davalı vekili tarafından vekalet ücretine yönelik olarak temyiz edilmiştir.
Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda payın 3. kişiye satılması halinde, diğer paydaşlara o payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve payın 3. kişiye satılması ile kullanılabilir hale gelir.
Önalım hakkının kullanılmasıyla bu hakkı kullanan paydaş ile alıcı arasında kapsam ve şartları satıcı ile davalı arasında yapılan sözleşmenin aynı olan bir satım ilişkisi kurulmuş olur. Önalım bedeli tapuda gösterilen satış bedeli ile davalı tarafından ödenen harç ve masrafların toplamından ibarettir. Önalım davasında görev, onalım bedeline göre belirlenir.
Önalım hakkına konu edilen payın satış tarihine göre uyuşmazlığın 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe giren TMK.nun hükümlerine göre çözümlenmesi gerekir. Anılan yasanın 733. maddesinin 3. fıkrası hükmü gereğince satışın alıcı veya satıcı tarafından paydaşlara noter aracılığı ile bildirilmesi zorunludur. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi durumunda satış tarihi i!e dava tarihi arasında uzunca bir zaman geçmesi halinde satışa konu payın değerindeki artış nedeniyle onalım bedelinin belirlenmesi istenemez.
Olayımıza gelince; önalım hakkına konu edilen pay 29.09.2003 tarihinde tapuda 300.-YTL bedelle satılmıştır. Davalı pay satışım noter aracılığı ile onalım hakkını kullanan davacıya bildirmediğinden satış tarihi ile dava tarihi arasındaki sürenin geçmesine kendi eylemiyle sebebiyet verdiğine göre 27.07.2005 tarihinde açılan dava nedeniyle aradan uzunca zaman geçtiğini savunarak gerçek bedelin belirlenmesini isteyemez. Mahkemece savunmaya itibar edilerek yapılan keşif sonucu belirlenen değer itibariyle görevsizlik kararı verilmesi doğru değildir. Her ne kadar hüküm görev yönünden temyiz edilmemiş ise de görevli mahkemenin belirlenmesi kamu düzenine ilişkin bulunduğundan bu hususunun kendiliğinden her aşamada dikkate alınması gerekir. Tapuda gösterilen satış bedeli ile alıcı tarafından yapılan tapu giderleri toplamından ibaret bulunan onalım bedelinin miktarına göre mahkeme davaya bakmakla görevli bulunduğundan davanın esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde görevsizlik kararı verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
Hüküm bu nedenle bozulmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenle hükmün BOZULMASINA, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 28.11.2005 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.