 |
T.C.
YARGITAY
6. Hukuk Dairesi
E. 1995/9191
K. 1995/9360
T. 4.10.1995
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DAVA HAKKI
DAVA AÇMA ZAMANI
KARAR ÖZETİ İki haklı ihtara dayalı tahliye davasının, kiralayan tarafından açılması gerekir. Kiralayan durumunda olmayan malikin bu davayı açabilmesi için, önce kiracıya ihtar göndererek kira parasının kendisine ödenmesini istemesi, daha sonra temerrüt ihtarlarını göndermesi gerekir.
İki haklı ihtara dayalı tahliye davasının, kira sözleşmesinin hitamını izleyen bir ay içerisinde açılması zorunludur.
(6570 s. GKK. m. 7/c)
Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan tahliye davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla; dosyadaki bütün kağıtlar okunup, gereği görüşülüp düşünüldü:
Dava, iki haklı ihtar nedeniyle kiralananın tahliyesi istemine ilişkindir. Mahkemece, istem gibi karar verilmiş ve hüküm davalı tarafça temyiz olunmuştur.
Bir kira yılı içinde yapılmış iki haklı ihtara dayanan tahliye davasının, kiralayan tarafından açılması gerekir. Kiralayan durumunda olmayan malikin bu davayı açabilmesi için, önce kiracıya ihtar tebliğ ettirerek kira bedellerinin kendisine ödenmesini istemesi, ondan sonra ihtarları göndermesi gerekir. Dava hakkına ilişkin olan bu hususun, mahkemece kendiliğinden nazara alınması icabeder.
Bu davanın, 6570 sayılı Yasanın 7/e ve yerleşmiş içtihatlar uyarınca akdin hitamını izleyen bir ay içinde açılması zorunludur. İhtarlar dava şartı olduğu için süre kesme niteliğine haiz değildir. Süre konusu, kamu düzenine ilişkin olması sebebiyle re'sen gözetilmesi gerekir.
İhtarların, bir kira yılı içinde muaccel hale gelmiş (istenebilir durumu almış) değişik ayların kirasına ilişkin olarak en az iki defa kiracıya tebliğ edilmesi haklılığı içinde ödemelerin ihtarların tebliğinden önce yapılmaması şarttır. Tebliğden sonra yapılan ödemelerin hukuki değeri yoktur. İhtarlar tebliğ ile hukuki sonuç doğuracağından, ödemelerde tebliğ tarihinin esas alınması şarttır. Keşide tarihi sadece muacceliyet bakımından önem taşımaktadır. Zira, muaccel olmayan (henüz ödenmesi gerekmeyen) kira parasının istenmesi mümkün değildir.
Süresiz akitlerde ve kira bedelinin senelik ödenmesi gereken hallerde iki haklı ihtar oluşmaz. Yine kira sözleşmesinde muhtelif zamanlarda ödenmemesi halinde o dönemin bütün kira paralarının muaccel olmasının kararlaştırılmış olması durumunda iki haklı ihtardan söz edilemez.
Olayımızda, taraflar arasında 1.2.1994 başlangıç tarihli ve bir yıl süreli kira akdinin özel şartlarının 6. maddesinde; aylık kira paralarından birinin zamanında ödenmemesi halinde o kira döneminin bütün aylarının muaccel olacağı belirtilmiştir. Bu sözleşmede her ay peşin ödenmesi gerektiği kabul edilen aylık kira parası, ilk üç gün içinde ödenmelidir. Davacı, 6.12.1994 keşide tarihli ihtarnamesiyle Aralık 94,11.1.1995 keşide tarihli ihtarnamesiyle ise Ocak 95 ayları kira paralarının ödenmesini istemiştir. Ancak yukarıda belirtildiği gibi, sözleşmenin özel şartlarının 6. maddesindeki muacceliyet şartı sebebiyle ilk ihtarnamenin keşidesi tarihinde, o kira yılına dahil olan Ocak 1995 kira parası da istenebilir. Bu şekilde istemde bulunulmadan, isteğin bölünmesi suretiyle Ocak ayı kirasının ayrı ihtara konu edilmesi bu ikinci ihtarı haklı kılmaz. Bu nedenle, iki haklı ihtar olgusu gerçekleşmemiştir. Davanın bu nedenle reddine karar verilmesi gerekirken, bundan zuhül olunarak yazılı şekilde tahliye kararı verilmesi hatalı olmuştur. Hüküm bu nedenle bozulmalıdır.
SONUÇ Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile HUMK.nun 428. maddesi uyarınca hükmün (BOZULMASINA) ve istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 4.10.1995 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.