 |
T.C.
YARGITAY
6. Hukuk Dairesi
Esas no : 1995/11202
Karar no : 1995/11965
Tarih : 11.12.1995
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DAVA : Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan (...) şuf'a davasına dair karar davalı Maliye Bakanlığı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla (...) gereği görüşülüp düşünüldü.
KARAR : Dava şuf'alı payın iptali ve tescili istemine ilişkindir. Mahkeme istem gibi karar vermiş, hüküm davaya dahil edilen Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı vekili dava konusu 232 ada 3 numaralı parseldeki 61/194 payın Hazine adına kayıtlı iken 7.9.1994 günü yapılan ihale sonucu davalıya satıldığını belirterek, şuf'alı payın iptali ile müvekkili adına tescilini talep etmiş, yargılama sırasında ise davalı tarafça ihalede saptanan bedelin ödenmemesi sonucu payın önceki malik Hazine'ye geri döndüğünü belirterek HUMK'nun 186. maddesi gereğince husumeti Hazine'ye yönelmiştir.
Hazine adına kayıtlı şuf'alı payın 7.9.1994 tarihinde açık teklif usulü ile yapılan ihale sonucu 90.000.000 TL bedelle davalılardan (N.E.)'e satıldığı, ancak adı geçen alıcının taşınmazla ilgili satış bedeli ile her türlü vergi, resim ve harçlarını yatırması için kendisine 15 gün süre verildiği, ancak yükümlülüğünü yerine getirmediği, bu nedenle tapuda herhangi bir işlem yapılmadığından şuf'alı payın halen Hazine üzerine kayıtlı olduğu anlaşılmaktadır.
Mahkemece BK'nun 225. maddesi uyarınca ihtiyari ve açık artırmalarda satış akdinin satıcının ihalesi ile gerçekleşeceğini, bu tür ihalenin resmi memur huzurunda yapılmış satış akdi yerine geçeceğini, ayrıca şuf'alı payın satana iadesinin şuf'a hakkını ortadan kaldırmayacağını, ihaleyi öğrendiği tarihten itibaren 1 ay içinde şuf'a hakkının kullanıldığını gerekçe göstererek şuf'alı payın iptali ile davacı adına tesciline karar verilmiştir.
Olayda; hazine üzerinde kayıtlı payın 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa göre ihtiyarı açık artırma yöntemi ile davalıya satışı söz konusudur. İ.İ.Yasasının 133. maddesinde genel kural olarak, taşınmaz kendisine ihale olunan kimsenin derhal veya verilen süre içerisinde parayı ödemezse ihale kararının icra memuru tarafından kaldırılarak teminatın alıkonulacağı açıklanmıştır. Bu durumda davalıya mülkiyetin intikalini sağlayan muteber bir satışın yapılmadığı, satım tutanağında belirlenen bedelin davalı alıcı tarafından ödenmemesi nedeniyle şuf'a davasına konu edilen payın önceki malik Hazine üzerinde kaldığı, alıcı üzerinde bir pay bulunmadığı, bu sebeple Hukuk Usulü Muhakemeler Kanununun 186. maddesinin olayda uygulama kabiliyeti olmadığı anlaşılmaktadır.
SONUÇ : Yasa koyucu ve uygulamalar, ihtiyari açık artırma yöntemi ile yapılan satışlarda şufa hakkının kullanılması için öngörülen bir aylık sürenin başlangıcını rızai ve muteber bir satışa ittila tarihi olarak kabul etmiştir. Gerekli koşullar yerine getirilmediği için ihale kararının kaldırıldığı durumlarda muteber bir satıştan bahsetmek mümkün değildir. Bu itibarla mahkemenin kararına gerekçe yaptığı satış akdinin satıcının ihalesi ile gerçekleşeceği ve ihalenin öğrenildiği tarihten itibaren süresinde şuf'a hakkının kullanıldığı görüşü yasal olmadığından davanın reddine karar vermek gerekirken yazılı şekide karar tesisi hatalı bulunduğundan hükmün bozulması gerekmiştir. (11.12.1995)