 |
T.C.
YARGITAY
14. Hukuk Dairesi
E: 2002/1259
K: 2002/1660
T: 8.3.2002
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- TAPU İPTALİ VE TESCİL ( Büyükşehir Konut Yapı Kooperatifinden Satın Alınan Bağımsız Bölümlerin Tapularının İptali Talebi )
- DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ ( Aynı Yargılama Süresi İçinde Bağımsız Olarak Görülmeye Devam Ettiğinden Birleştirilen Davanın Duruşma Gününün Oturum Sırasında Taraflara Bildirilmesi )
- TARAFLARIN DURUŞMADAN HABERDAR EDİLMESİ (Birleştirilen Davaların Aynı Yargılama Süresi İçinde Bağımsız Olarak Görülmeye Devam Etmesi-Duruşma Gününün Oturum Sırasında Taraflara Bildirilmesi )
- KARARIN TEBLİĞİ ( Birleştirilen Davaların Aynı Yargılama Süresi İçinde Bağımsız Olarak Görülmeye Devam Etmesi-Duruşma Gününün Oturum Sırasında Taraflara Bildirilmesi )
- SAVUNMA HAKKININ KISITLANMASI ( Birleştirme Kararı Verildiğinde Taraflardan Birinin Olmaması- Birleştirme Kararı ile Birlikte Duruşma Gününün Tebliği )
1086/m.45,48
DAVA : Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 4.6.1998-20.9.1999 gününde verilen dilekçeler ile kişisel hakka dayalı tapu iptali ve tescil ve menfi tespit istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 13.2.2002 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne duruşma isteminin gider olmadığından reddine karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
KARAR : Davacılar, Büyükşehir Konut Yapı Kooperatifi'nden satın aldıkları bağımsız bölümlerin tapularının iptali ile adlarına tescili için satıcı kooperatife karşı tapu iptali ve tescil davası açmışlardır.
Yargılama aşamasında, davalı kooperatifin, dava konusu bağımsız bölümlerin bulunduğu "Büyükşehir Yönetim ve Kültür Merkezi" binasını, 4.6.1997 tarihli sözleşme uyarınca E... ve Ortakları İnşaat Ticaret Limited Şirketine götürü usulü ile yaptırdığı ve tapunun henüz yüklenici firma üzerinde olduğu anlaşılmıştır. Davacılar, bu kez tapu maliki şirkete karşı da aynı mahkemede tapu iptali ve tescil davası açmışlar ve her iki davanın birleştirilmesi isteğinde bulunmuşlardır.
Mahkemece, kayden malik olan yüklenici şirkete karşı açılan dava ile ilk dava birleştirilmiş ve birlikte yapılan yargılama sonunda davaların kabulüne karar verilmiştir.
Hükmü birleştirilen davanın davalısı, birleştirme kararının usul ve yasaya aykırı olduğu, ayrıca kararın kendilerine tebliğ edilmemesi nedeniyle savunma haklarının kısıtlandığı gerekçeleri ile temyiz etmiştir. Davalının temyiz nedenlerinin ayrı ayrı incelenmesi gerekmiştir.
1-Amacı usul ekonomisine hizmet etmek ve aynı konuda çelişkili kararlar verilmesini önlemek olan davaların birleştirilmesi ve ayrılması kurumu, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 45 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir.
Anılan Yasanın 45/1 nci maddesine göre; "Aynı mahkemede görülmekte olan davalar arasında bağlantı bulunması halinde, davanın her safhasında, istek üzerine veya kendiliğinden mahkemece birleştirilebilir." Birleştirmenin koşulu olan bağlantı da "Davaların aynı sebepten doğması veya biri hakkında verilecek hükmün diğerini etkileyecek nitelik bulunması" olarak tanımlanmıştır. ( H.U.M.K. nun m. 45/3. )
Aynı mahkemede görülmekte olan davaların birleştirilmesine ilişkin kararların, bu kararlar nihai nitelikte olmadığından, ancak; esas hükümle birlikte temyiz edilebileceği kabul edilmiştir. ( H.U.M.K. m. 48 ).
Somut olayda, ilk davanın davalısı kooperatif birleştirilen davanın davalısı şirket ile yaptığı sözleşmeden kaynaklanan kişisel hakkını davacılara devretmiştir. Davacıların temellük ettikleri kişisel hakkı bu hakkın dayanağını oluşturan 5.11.1997 tarihli sözleşmenin taraflarına karşı ileri sürebilme olanakları vardır. Birleştirilen her iki davanın sebebi ve dayanılan maddi vakıaları ( olguları ) aynı olduğundan, davalılar arasında düzenlenen sözleşme hükümlerine göre araştırma ve inceleme yapılacağından, mahkemece davaların birleştirilmesinde bir usulsüzlük görülmemiştir.
2-Bir dava hakkında bir başka dava ile birleştirme kararı verildiğinde, birleştirilen davanın esas defterinden kaydı kapatılarak, birleştirildiği dava dosyası içersine konularak o dosya üzerinden yargılamasına devam olunur ise de; verilen birleştirme kararı ile sadece yargılama süreci birleştirildiği için mahkemece her dava ( birleştirilen ve birleşen ) için ayrı inceleme yapılarak hüküm kurulması gerekmektedir. Yani, her dava, birleştirilmelerine rağmen dava olarak bağımsızlıklarını korumaya devam ederler.
Bir ara kararı niteliği taşıyan aynı mahkemedeki davaların birleştirilmesi kararının, taraflara tebliğine ilişkin Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nda bir açıklık yoktur. Davalar aynı yargılama süreci içinde bağımsız olarak görülmeye devam ettiğine göre, tarafların hazır olduğu oturumda verilen birleştirme kararlarında, birleştirilen davanın duruşma günü oturum sırasında taraflara bildirilerek, duruşmadan haberdar edilmeleri sağlanmalıdır. Taraflardan birinin yokluğunda birleştirme kararı verildiğinde ise; gideri hazır olan taraftan alınarak birleştirme kararı ile birlikte duruşma günü karşı tarafa tebliğ edilmelidir. Bu uygulamanın nedeni ise bağlantılı diğer davanın duruşma gününü, hazır olmayan tarafın bilme yükümlülüğünün bulunmamasıdır. Aksinin kabulü, savunma hakkının kısıtlanmasına yol açar ki bu durum kurumun amacıyla da çelişir.
Somut olayda, birleştirilmesine karar verilen sonradan açılan tapu iptali ve tescil davasının davalısı, kararın verildiği oturuma katılmamıştır.
Mahkemece, yukarıda açıklandığı şekilde, davalıya kararla birlikte yargılamanın yürütüleceği davanın duruşma günü tebliğ edilmemiştir. Bu yön usul ve yasaya aykırı bulunduğundan hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda yazılı nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre diğer hususların incelenmesine yer olmadığına peşin alınan harcın istek halinde yatırana geri verilmesine 8.3.2002 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
