 |
T.C.
YARGITAY
4. Hukuk Dairesi
Esas No : 1997/4734
Karar No : 1997/9288
Tarih : 7.10.1997
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
Taraflar arasındaki tazminat davası üzerine yapılan yargılama sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı 278.2 3 2.200 liranın 23.12.1993 dava tarihinden itibaren ilamda belirtilen şekildeki faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, ilişkin hükmün davalı avukatı tarafından duruşma istekli olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde temyiz eden davalı adına Avukat Saliha S... ile diğer taraf adına Avukat Cemal İ...'nun gelmiş olmalarıyla duruşmaya başlanarak temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan, hazır bulunanların, sözlü açıklamaları dinlenildikten ve tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor okunduktan sonra dosya incelendi gereği görüşüldü.
Davalının, davacı Birlikte Genel Müdür olduğu dönemde mevzuata aykırı olarak kiralama yolu ile kendisine lojman tahsis ve tefriş ettirdiği belirtilerek, ödenen kira ve teşrifat gideri karşılığı toplam 278.232.200 liranın davalıdan tahsili istenmektedir. Mahkemece. davalı işlemlerinin mevzuata aykırı olduğu benimsenerek davanın kabulü yolunda hüküm tesis edilmiştir.
Davacı Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez ve Bölge Birlikleri Konut Yönetmeliğinin 1. maddesi, yönetmeliğin amaç ve kapsamını düzenlemektedir. Maddeye göre: "Birlik ve Kooperatiflerde çalışan memurların, müesseseye ve görevlerine bağlanmalarına imkan sağlamak amacı ile oturacakları mülkiyeti Birlik ve Kooperatiflere ait veya kiralanmış olan konut evleri ile ilgili tahsis, oturma, boşaltma, bakım, onarım işlemleriyle, bu işlemlerin yürütülmesinde ilgililere düşen görev, yetki ve sorumlulukları kapsar" demektedir. Aynı yönetmeliğin 2. maddesi:Konutlardan yararlanacak memurları sayarken en başta "Genel Müdür'den bahsetmektedir. 5.madde Konut tahsisinde aranan şartları düzenlerken, "Meskene olan ihtiyaç derecesi, görevin önem ve sorumluluğundan" söz etmektedir. Dosya içerisinde bulunan teftiş raporu ve ceza dosyasındaki tanık anlatımlarına göre; Davalının göreve başladığı sırada davacı Birliğe ait boş konut yoktur. Bu nedenle Genel Müdürlük makamının görev ve sorumluluğuna uygun nitelikte konut kiralanması amacıyla, başkanlığın teklifi, genel müdür yardımcısının uygun görüşü ve o tarihte vekil genel müdür olan Kemal G...'in olurları ile işlem yapılmıştır. Anılan bu durum, kiralamaya cevaz veren ilgili yönetmeliğin 1.maddesi ve devam eden maddeleri karşısında mevzuata uygun olup, hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan yönetmelikte lojmanların tefrişine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Genel Müdürün özlük haklarının Tarım Bakanı tarafından belirleneceği ilgili yasa ve Birlik Anasözleşmesinde belirtilmesine karşılık, alınan bakan olurlarının yalnız aylık ücret ve ikramiye hususlarına ait olduğu, lojman kirası ve tefrişini kapsamadığı davacı tarafından iddia edilmektedir. Dosyada bulunan 26.2.1992 tarihli Tarım Bakanı oluru aylık ücretle ilgilidir. Ancak, gene dosyada bulunan 19.6.1992 günlü bakanlık oluru daha geniş kapsamlıdır. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı görüşü olarak bakan onayına sunulan rapora göre; Genel Müdürün ikameti için tefriş edilmiş bir lojman bulunmayan, kurumun yönetmeliğinde Genel Müdür Lojmanının kurumun imkanları ile tefriş edilebileceğine dair açık bir hüküm mevcut olmamakla birlikte, bunun "Kamu Konutları Yönetmeliği" hükümleri kıstas alındığında. Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürlük makamınında tefriş edilmiş makamlarla eşdeğer olması nedeniyle mümkün bulunduğu, ancak Kamu Konutları Yönetmeliğinin 8.maddesinde (3) sayılı cetvelde belirtilen; "makam ve rütbe sahiplerine lojman tahsisi için ayrıca bir tahsis karen alınması gerekmez, atama kararı aynı zamanda tahsis kararı sayılır" şeklinde yer alan hükmün Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürlüğü makamın adapte edilmesinin doğru olamayacağı, zira lojmanda oturmak bir özlük hakkı ise, bunun için söz konusu Genel Müdürün özlük hakkını belirlemekle yetkili ve görevli olan Bakanlığımız mekanımdan ayrıca bir onay alınmasının daha uygun olacağı, Genel müdüre tefriş edilmiş lojman tahsis edilip edilemiyeceği hususunda, Sanayi ve Ticaret Bakanlığının kendisine benzer statüdeki kuruluşları için hazırlayıp uyguladığı ve bir ekte gönderilen talimatnameye paralel bir düzenleme ile açıklığa kavuşturulmasının uygun olacağı belirtilmiştir. Bu görüşe Tarım Bakanı tarafından 19.6.1992 tarihinde olur verilmiştir.
Davalı hakkında, dava konusu olay dahil dört ayrı suçlama ile açılan ceza davasında, mahkemece hükme dayanak yapılan bilirkişi raporu; lojman kiralama ve tefrişi hususunda mevzuata aykırı bir yönün bulunmadığını açık olarak belirtmiştir. Diğer suçlamalarla ilgili olarak ise iddiadan başka delil olmadığı anlatılmıştır. Mahkeme rapor gerekçelerini aynen karar gerekçesine alınış olup, diğer suçlamaların gerekçelerini de gözeterek sonuç hükmünü delil yetersizliğinden beraatine şeklinde kurmuştur. Karar onanarak kesinleşmiştir.
Yukarıda anılan gerekçelerle davalıların gerek kira, gerek tefriş yönündün bir hukuki sorumluluğu bulunmadığı halde, davalının sorumluluğu yolunda hüküm kurulmuş olması, usul ve yasaya aykırı olup kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen nedenlerle BOZULMASINA, bozma biçimine göre öteki yönlerin şimdiden incelenmesine yer olmadığına ve davalı yararına takdir edilen 6.000.000 lira duruşma avukatlık parasının davacı idareye yükletilmesine, peşin alınan harcın istek halinde geri verilmesine 7.7.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi.