Taraflar arasındaki trafik kazasından doğan tazminat davası üzerine yapılan yargılama sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı yetkisizlik yönünden dava dilekçesinin reddine ilişkin hükmün süresi içinde davacılar avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine; tetkik hâkimi tarafından düzenlenen rapor okunduktan sonra dosya incelendi, gereği görüşüldü:

 

Dava, 31.10.1994 gününde Eyüp'te oluşan trafik kazası nedeni ile davalıların ikametgahlarının bulunduğu Şişli'de açılmıştır.

 

Davalılar, kazanın Eyüp'te meydana geldiğini bildirerek, davaya orada bakılması gerektiğini ileri sürerek yetkisizlik kararı vermesini istemişlerdir.

 

Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 1711 sayılı Yasa ile değişikliğinden önceki durumu şöyleydi: "Her dava ikame edildiği tarihte müddeaaleyhin Kanunu Medeni mucibince ikametgah addolunan mahal mahkemesinde bakılır". Maddenin bu biçimiyle ikametgah mahkemesi, genel yetkili mahkemeydi. O nedenle de Yargıtay sürekli olarak şu kuralı uyguluyordu: Usulün 21. maddesinde yazılı yetki kuralı, tâli bir kuraldır. Tâli yetki kuralları, davalının ikametgahı mahkemesinin yetkisini ortadan kaldırmaz. Davacı dilerse, davalının ikametgahı mahkemesinde, dilerse haksız eylemin işlendiği yer mahkemesinde dava açabilir (4. HD.'nin 7.11.1951 gün, 8907/6889 sayılı; 24.4.1967 gün, 4033/3760 sayılı; 29.1.1970 gün, 1215/722 sayılı vb. kararları).

 

Nevar ki, 8.6.1973'te yürürlüğe giren 1711 sayılı Yasa ile bu madde değiştirilmiş ve bir eklenti ile şu duruma getirilmiştir: "Her dava, kanunda aksine hüküm bulunmadıkça açıldığı tarihte davalının Türk Kanunu Medenisi gereğince ikametgahı sayılan yer mahkemesinde görülür". Eklenti, "Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça" biçimindeki sözcük dizisidir. Eklentiye ikametgah mahkemesi, genel yetkili mahkeme olmaktan çıkartılmış ve bir kural mahkemesine dönüştürülmüştük Kuralın istisnaları "kanunda aksine hüküm bulunan" durumlardır. İşte onlardan biri de Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 21. maddesinde yer almıştır. Sözü edilen 21. maddede, haksız bir fiilden mütevellit dava o fiilin vuku bulduğu mahâl mahkemesinde ikame olunabilir" denilmektedir. Öyleyse anılan evrede, haksız eyleme ilişkin davalarda, haksız eylemin oluştuğu yer mahkemesi davayı görmeye yetkilidir (Belirtilen maddede haksız eylemin oluştuğu yerde davanın açılacağı değil, açılabileceği türünde bir anlatıma yer verilmiştir. Bu anlatım türü duraksamalara yol açabilir. Seçeneğe ilişkin sözle özellikle amaçlanan, yetki sözleşmesiyle ya da davalının karşı çıkmamasıyla başka bir yer mahkemesinde davanın görülme olanağının varlığıdır; çünkü bu yetki kesin yetki kuralı olmadığı gibi kamu düzeniyle de ilgili değildir). Öyleyse, 1711 sayılı Yasa değişikliğiyle haksız eylemin oluştuğu yer mahkemesinin, hem bireysel hem de ortak yetkisi ortaya çıkmış bulunmaktadır (Bkz. HGK.'nun 24.2.1984 gün, 11/662-153 sayılı kararı, Egemen/Çelikoğlu/Kaynak/Şahinoğlu/Gök/Dursunkaya, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun On Yıllık Emsal Kararları, Ank. 1985, s. 922 vd. Yasa Hukuk Dergisi, 1984/3, s. 451; Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. 1, 4. Bası, Ank. 1979, s. 286 vd. C. V, 1986, s. 4348, 4349).

 

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu, 18.6.1985'te yürürlüğe girmiş ve HUMK.nun 21. maddesindeki haksız eylemin oluştuğu yer mahkemesine koşut olarak 110. madde buyruğunu getirmiştir: "Motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin davalar, sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentanın bulunduğu yer mahkemelerinden birinde açılabileceği gibi kazanın vuku bulduğu yer mahkemesinde de açılabilir". Şu durum karşısında, madde kapsamı dışındaki yerlerden birinde bir dava açıldığı ve karşı konulduğu takdirde istenilen ve madde kapsamında yer alan mahkemelerden birine dosya gönderilmek üzere yetkisizlik nedeni ile dava dilekçesi reddedilmelidir.

 

Usul ve yasaların bu biçimde yorumlanması gereğine Dairemiz Kurulunun 27.4.1989 gün ve 1037/4037 sayılı kararıyla açıklık getirilmiştir (Yasa Der. Mayıs 1989, s. 709).

 

Ne var ki, görülmekte olan dava, tüm davalıların ikametgahlarının bulunduğu Şişli'de açılmıştır. Bu yerde yargılamanın sürdürülmesi, davalıların çıkarlarına uygun düşer. Onların, belirtilen yararlarına rağmen yetkisizlik itirazlarında bulunmaları, iyiniyet kurallarıyla bağdaşmaz. Öyleyse yetkisizlik itirazları reddedilerek esas bakımından varılacak uygun sonuç çevresinde bir karar kurulmalıdır.

 

Anılan yön gözetilmeksizin yetkisizlik nedeni ile dava dilekçesinin reddedilmiş olması, bozmayı gerektirir.

 

SONUÇ : Temyiz olunan kararın gösterilen nedenle (BOZULMASINA) ve peşin alınan harcın istek halinde geri verilmesine, 31.10.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi.

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972