 |
T.C.
YARGITAY
4. Hukuk Dairesi
E. 1993/8217
K. 1994/6585
T. 11.7.1994
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- DEVLET MEMURLARININ SENDİKA KURMA HAKKI
- YORUM
KARAR ÖZETİ: Türkiye Büyük Millet Meclisi'nce onaylanan ve usulüne göre yürürlüğe konulan milletlerarası andlaşmalar, kanun hükmündedir Bu nitelikteki sözleşmeler iç hukukumuzla bütünleşerek bağlayacılık kazanmıştır . Yasakoyucunun onayladığı sözleşmelerle, kural olarak Devlet memurlarına sendika kurma hakkını verdiği ve memur sendikalarına da tüzel kişilik tanıdığı kabul edilmeli ve memur sendikalarına ilişkin yorumlar sözkonusu onaylanan sözleşmelerle yapılmalıdır. İç hukukumuzda halen memur sendikalarının kurulması ve özellikle sendikal haklarıyla ilgili bir düzenleme yapılmamış olması da kurulmuş olan sendikanın tüzel kişilik kazanamayacağı biçiminde yorumlanamaz.
(2709 s. Anayasa m. 90)
(3847 s. SÖÖHK.K.m.1)
(3848 s. KHÖHK.Km.1)
Taraflar arasındaki sendika faaliyetinin durdurulması davası üzerine yapılan yargılama Sonunda; ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine ilişkin hükmün davacı Bakanlık adına Hazine avukatı tarafından duruşmasız,davalı sendika avukatı tarafından da duruşma istekli olarak temyiz edilmesi üzerine; tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor okunduktan sonra dosya incelendi, gereği konuşuldu:
Davacı İçişleri Bakanlığı vekili, izinsiz ve yasaya aykırı olarak kurulduğunu ileri sürerek, Tarım işkolu Kamu Çalışanları Sendikası'nın (Tarım-Sen) tüm faaliyetlerinin durdurularak kapatılmasına karar verilmesi talep ve dava edilmiş; davalı vekili, memurların sendika kurmalarını önleyen bir yasa hükmü bulunmadığını, aksine onaylanan Milletlerarası Sözleşmelerin bağlayıcı hükümlerine göre memurların sendika kurma haklarının mevcut olduğunu belirterek davanın reddini savunmuş; mahkemece, Sendika Özgürlüğüne ve Örgütlenme Hakkının Korunmasına ilişkin 87 sayılı ve Kamu Hizmetinde Örgütlenme Hakkının Korunmasına ve İstihdam Koşullarının Belirlenmesi Yöntemlerine ilişkin 151 sayılı Uluslararası Çalışma Örgütünün sözleşmelerinin kabul edilmiş bulunmalarına rağmen uygulama açısından iç hukukumuzda herhangi bir düzenleme yapılmadığından (Tarım İşkolu Kamu Çalışanlarının Sendika kurma haklarının hukuken mevcut bulunmaması karşısında esasen kurulması mümkün bulunmayan ve mevcut olmayan Kuruluşun feshine de karar verilmesi gerekmediği gerekçesiyle) davanın reddine karar verilmiştir.
Bilindiği ve mahkeme kararında da işaret edildiği üzere, Uluslararası Çalışma Örgütü'nce 1948 yılında kabul edilen "Sendika Özgürlüğü ve Örgütlenme Hakkının Korunmasına İlişkin" 87 sayılı Sözleşme, 3847 sayılı Kanunla; keza Uluslararası Çalışma Örgütünce 1978 yılında kabul edilen "Kamu Hizmetinde Örgütlenme Hakkının Korunmasına ve İstihdam Koşullarının Belirlenmesi Yöntemlerine İlişkin" 151 sayılı sözleşme de, ?848 sayılı Kanunla Türkiye Büyük Millet Meclisi'nce 25.11.1992 günü onaylanmış ve her iki Kanun da Resmi Gazete'de yayınlanarak 11.12.1992 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Anayasa'nın 90. maddesi uyarınca, usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir. Bu durumda yukarıda belirtilen ve onaylanan sözleşmeler iç hukukumuzla bütünleşerek bağlayıcılık kazanmıştır. Hal böyle olduğuna göre, yasa koyucunun onayladığı sözleşmelerle kural olarak Devlet memurlarına sendika kurma hakkım verdiği ve memur sendikalarına da tüzel kişilik tanıdığı kabul edilmeli ve memur sendikalarına ilişkin yorumlar söz konusu onaylanan sözleşmelerle yapılmalıdır. İç hukukumuzda halen memur sendikalarının kurulması Ve özellikle sendikal haklarıyla ilgili bir düzenleme yapılmamış olması da, kurulmuş olan sendikanın tüzel kişilik kazanamayacağı şeklinde yorumlanamaz.
Mahkemenin, yukarda açıklanan esasları gözetmeden, davalı sendikanın kurulmadığını ve bu nedenle feshine karar verilemeyeceği görüşünden hareketle davayı reddetmesi yasaya aykırıdır. Davalı sendikanın yasalara aykırı biçimde (amaç dışına çıktığı, eylemlerinde suç bulunduğu) iddia edilmediğine göre ve dava da reddedilmiş olmakla; mahkeme kararı bozulmamalı ve Usulün 438/son maddesi uyarınca düzeltilerek ve gerekçesi değiştirilerek onanmalıdır.
SONUÇ : Yukarda açıklanan nedenlerle davacı bakanlığın temyiz itirazlarının reddine ve davalı sendikanın temyiz itirazlarının kabulü ile Usulün 438/son maddesi uyarınca mahkeme kararının düzeltilerek ve gerekçesi değiştirilerek (ONANMASINA) ya davalı sendika yararına takdir edilen 750.000 lira duruşma avukatlık parasının temyiz eden davacı bakanlığa yükletilmesine ve davalı sendikadan peşin alınan harcın istek halinde geri verilmesine, 11.7.1994 gününde oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY
Yerel mahkeme gerekçesi,ile de belirtildiği gibi kamu çalışanları sendikası ile ilgili iç hukukumuzda henüz yasal düzenleme yapılmamış bulunduğundan, kamu çalışanlarının sendika kurması mümkün değildir. Bu durumda, davanın kabulüne karar verilmesi gerektiği görüşündeyim. Değerli çoğunluğun onama kararına katılamıyorum.
Ülkü AYDIN
Üye