 |
T.C.
YARGITAY
4. Hukuk Dairesi
E. 1993/11672
K. 1994/7091
T. 12.9.1994
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
TAZMİNAT DAVASI
İHALE BEDELİNİN ÖDENMESİ
İHALENİN FESHİ ŞİKAYETİ
BANKA TEMİNAT MEKTUBU
KARAR ÖZETİ İcra ve İflas Kanunu hükümleri uyarınca ihale bedeli peşin ödenir. Ancak, ihalenin feshi şikayeti halinde, alıcı bedeli nakden ödemek yerine, bu bedeli karşılayacak muteber bir banka kefaleti gösterebilir. Teminat mektubu ödeme sayılır ve ihale kesinleşmedikçe, bedeli alacaklılara ödenmez.
İhalenin feshi şikayetinin reddine dair kararın kesinleşmesi üzerine, ihale bedeli alacaklısının satış memurluğuna başvurarak, alıcı. davalının ihale bedeli yerine yatırdığı kesin teminat mektubunun nakte çevrilmesini talebetmesi ve görevli memurun da bu isteği yerine getirmesi gerekir. Alıcı davalının, ihale kesinleştiği için ihale bedelini satış dosyasına ayrıca yatırması gerekmez.
Bu durumda, ihalenin feshi şikayetinin reddine ilişkin kararın kesinleşmesinden sonra ihale alacaklılarının talebi ve icra satış memurluğunun bildirimi üzerine, ilgili banka tarafından ihale bedeli satış dosyasına yatırıldığına ve teminat mektubundaki talep tarihinden ödeme tarihine kadar geçen günlere ait kanuni faiz de yükümlenildiğine göre; üçüncü kişi tarafından ihalenin feshi şikayetinde bulunulması karşısında, ihale bedelini ödeme süresi içinde satış memurluğuna başvurarak, ihale bedeli yerine muteber banka kesin teminat mektubu vermiş ve bu kesin teminat mektubu memurlukça kabul edilmiş olan alıcı davalı, artık teminat mektubunun nakte çevrilmesi için geçen süreden dolayı uğranıldığı iddia edilen zarardan sorumlu tutulamaz.
(2709 s. Anayasa m. 46)
(2004 s. İİK. m. 130, 134)
Taraflar arasındaki tazminat davası üzerine yapılan yargılama sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabul, kısmen reddine ilişkin hükmün davalı şirket avukatı tarafından duruşma istekli olarak temyiz edilmesi üzerine; tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor okunduktan sonra dosya incelendi, gereği konuşuldu:
Davacılar vekili, Manavgat Sulh Hukuk Satış Memurluğunun 1990/5 satış sayılı dosyasında müvekkillerinin paydaş oldukları taşınmazların izale-i şuyu kararı üzerine davalı şirkete ihale olunduğunu, davalı şirketçe muvazaalı olarak ihaleye iştirak ettirilen Mustafa isminde bir şahsa (ihale bedelinin geç ödenmesini temin amacıyla) ihalenin feshi davası açtırıldığı (ancak ihalenin feshi davası nedeniyle uğranılan zarar için ayrıca dava açacaklarını ve şu anda bu olayın şimdiki dava kapsamı dışında olduğunu), ihalenin feshi davası-nın ise reddedilerek kararın 9.4.1992 tarihinde kesinleştiğini, davalı şirketin ise kararın kesinleşme tarihine nazaran 56 gün sonra ihale bedelini yatırmak suretiyle müvekkillerinin zararına sebep olduğunu ileri sürerek 'zararları olan cem' an 462.439.724 lira tazminatın 9.4.1992 tarihinden itibaren % 54 ticari faiziyle birlikte davalı şirketten tahsiline karar verilmesini" talep ve dava etmiş; davalı şirket vekili, yetki iptidai itirazında bulunmuş ve bu itirazın mahkemece reddinden sonra müvekkili şirketin ihalenin feshi şikayeti üzerine de ihale bedeli yerine satış memurluğuna muteber bir banka kefalet mektubu vermek suretiyle ihale bedelini karşıladığını, bankanın satış memurluğunun talebinden bir gün sonra satış dosyasına talep edilen ihale bedelini ödediğini, gecikmeden müvekkili şirketin sorumlu tutulamayacağını savunmuş; mahkemece, Anayasanın 46 ve İİK.nun 130. maddeleri uyarınca mülkiyetin karşılığının peşin ödenmesinin asıl olduğu, ihalenin feshi şikayetinin reddinin kesinleştiği 9.4.1992 tarihinde alıcı davalı şirketin ihale bedelini davacılar emrinde hazır etmesi gerektiği ve ödemenin gecikmesinden dolayı davalının sorumlu olduğu gerekçesiyle isteğin kısmen kabulüne karar verilmiştir.
1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere göre davalının yetki iptidai itirazının reddine ilişkin karara yönelik temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2- Davacıların hissedar olduğu taşınmazlar izale-i şuyu kararı üzerine 24.12.1990 günü davalı şirkete satılmış, satışa alıcı olarak katıldığı anlaşılan Mustafa tarafından 28.12.1990 günü ihalenin feshi şikayet yoluyla talebedilmiş ve bunun üzerine alıcı davalı şirket ihale bedelini ödeme süresi içinde satış memurluğuna başvurarak (ihale bedeli yerine Tütünbank AŞ.'nin 11.1.1991 gün ve 56/16 sayılı 7.000.000.000 liralık) muteber, banka kesin teminat mektubunu ihale bedeli yerine satış memurluğuna vermiş ve bu kesin teminat mektubu memurlukça kabul edilmiş, üçüncü şahsın ihalenin feshi şikayeti Manavgat Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 12.3.1992 gün ve 406/101 sayılı kararı ile reddedilmiş ve bu karar 9.4.1992 günü kesinleşmiş olup bu yönler taraflar arasında uyuşmazlık konusu değildir.
İcra ve İflas Kanunu uyarınca satış (ihale) bedali nakit (peşin) ödenir (md. 130). Ancak ihalenin feshi şikayeti halinde alıcı bedeli nakten ödeyecek yerde, bu bedeli karşılayacak muteber bir banka kefaleti gösterebilir (md. 134/son cümle 1). Yargıtay 12. Hukuk Dairesi'nin 16.1.1986 gün ve 6621/302 sayılı kararında da işaret edildiği üzere (Prof. Dr. Baki Kuru, icra ve iflas Hukuku, Cilt: 2, İstanbul-1990, Sh: 1335, dipnot 360) teminat mektubu ödeme sayılır. ihale kesinleşmedikçe ihale bedeli alacaklılara ödenmez (134/3. md.).
İhalenin (olayımızda ihalenin feshi şikayetinin reddi kararının) kesinleşmesi üzerine, ihale bedeli alacaklılarının (davacıların) satış memurluğuna başvurarak "-alıcı davalının ihale bedeli yerine yatırdığı kesin teminat mektubunun nakte çevrilmesini-" talep etmeleri ve görevli memurun da bu isteği yerine getirmesi gerekir. ihale kesinleştiği için alıcı davalının ihale bedelini satış dosyasına ayrıca nakten yatırması gerekmez.
İnceleme konusu işte, davacılardan Mustafa İsmet' in 4.5.1992 tarihinde ve ayrıca davacılar vekilinin 29.5.1992 tarihinde satış memurluğuna başvurarak teminat mektubunun nakte çevrilmesini talep etmeleri üzerine keyfiyet 2.6.1992 günlü yazı ile teminat veren bankaya bildirilmiş ve banka tarafından 5.6.1992 gününde 6.587.900 TL. satış dosyasına yatırılmıştır. Ayrıca, teminat mektubunda (talep tarihinden ödeme tarihine kadar geçen günlere ait kanuni faiz de) yükümlenilmiştir.
Açıklanan maddi ve hukuki esaslar karşısında teminat mektubunun nakte çevrilmesi için geçen süreden dolayı uğranıldığı iddia edilen zarardan davalı alıcı şirketin sorumlu olamayacağı düşünülmeden, yazılı olduğu şekilde ödetme kararı verilmiş olması yasaya aykırı olup kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ Temyiz olunan kararın yukarıda iki nolu bentte yazılı nedenlerle (BOZULMASINA), yetki iptidai itirazıyla ilgili temyiz itirazının 1 nolu bentteki nedenle reddine ve bozma nedenine göre öteki itirazların şimdiden incelenmesine yer olmadığına, davalı şirket yararına takdir edilen 750.000 lira duruşma avukatlık parasının davacılara yükletilmesine ve davalıdan peşin alınan harcın istek halinde geri verilmesine, 12.9.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi.