ÖZET : Bir motorlu aracın işletilmesi; bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yada bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın işleteni z; ar ardan sorumludur .

 

Taraflar arasındaki trafik kazasından doğan birleştirilen tazminat davaları "zerine yapılan yargılama sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı toplam. ,1.000.000 lira destekten yoksun kalma ve manevi tazminatın 2.8.1988 olay tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalı TEK. Porsuk Elektrik dağıtım Müessesesi'nden alınarak davacılara ödenmesine, davalı sigorta şirketinin mükerrer tahsile mahal verilmeksizin destekten yoksun kalma tazminatının 2.500.000 lirasından davalı TEK. Porsuk Elektrik Dağıtım Müessesesi ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmasına, bileştirilen dava yönünden toplam 130.522.221,61 lira maddi tazminatın .8.1988 tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalılar TEK. Genel Müdürlüğü ve TEK. Porsuk Elektrik Dağıtım Müessesesi'nden müştereken ve teselsilen alınarak davacılara ödenmesine, her iki davada da fazlaya dayalı isteğin reddine ilişkin hükmün davalılar avukatları tarafından temyiz ilmesi, davacılar avukatı tarafından da temyize cevap dilekçesinde duruşma istenilmesi üzerine; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan, hazır bulunanların sözlü açıklamaları dinlendikten ve tetkik hakimi tarafından düvenlenen rapor okunduktan sonra dosya incelendi, gereği konuşuldu:

1-Davalı Hür Sigorta Şirketi vekili, 17.1.1991 günlü dilekçeyle temyiz isteğinden vazgeçtiğini açıklamış olduğundan temyiz dilekçesinin reddi gerekir.

2- Davacılar ilk davada saklı tuttukları fazla haklarını talep ederken husumet Türkiye Elektrik Kurumu ile bu kuruma bağlı bağımsız tüzel kişiliği olan TEK. Porsuk Elektrik Dağıtım Müessesesi Müdürlüğü'ne yöneltilmiştir.

Dava, trafik kazasından doğan tazminat isteğini kapsamaktadır. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun (KTK) 85. maddesinde, motorlu aracın işleteninin sorumluluğu düzenlenmiştir: Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa motorlu aracın işleteni bu zarardan sorumlu olur.

Olayımızda, motorlu aracın işleteninin davalı Porsuk Elektrik Dağıtım Müessesi Müdürlüğü olduğu tartışmasızdır.

Davalı Türkiye Elektrik Kurumu sermayesinin tamamı Devlet'e ait olan ve tüzel kişiliğe haiz bir kamu iktisadi kuruluşudur (233 sayılı KHK. in. 2/3, m. 4). Diğer davalı Porsuk Elektrik Dağıtım Müessese Müdürlüğü ise TEK. tarafından ona bağlı (KHK/233, m. 2/4, 15/1) ancak bağımsız tüzel kişiliği olan (KHK. M. 16} bir işletmedir. Davalı müessesenin motorlu araç işleteni konusu zarardan sorumlu olacağı tartışmasızdır. Sorun, TEK.'in sorumluluğunda toplanmaktadır.

Türkiye Elektrik Kurumu Genel Müdürlüğü'nün sorumluluğu için olayda ya bir haksız eylemin bulunması (BK. rn. 41} yada kendi kuruluşu olan diğer davalı eyleminden sorumlu olacağını gösteren açık bir yasa kuralının bulunması (BK.m. 55, MK. M. 320 gibi) gerekir; bu sorumluluk hukukunun temel ilkesidir. Davalı müessesenin TEK.'e bağlı olması kuruluş, koordinasyon ve denetim açısından olup müessese ile kurum arasındaki iç ilişkiyle sınırlıdır (KHK.m.9ve 15); dışa karşı temsil ve sorumluluk alt kuruluş olan davalı müesseseye aittir. Bi kamu iktisadi kuruluşu olan davalı genel müdürlüğün iç müessesenin sorumluluğuna katılması sonuçunu doğurmaz; aksi düşünce sorumluluk hukukunun anılan temel ilkeleriyle bağdaşmaz. Bu gerekçelerle Dairemizin 1.11.1988 gün ve 5942/9100 sayılı kararının örnek niteliği kalmamıştır.

O halde mahkemenin, müesseseyle birlikte Türkiye Elektrik Kurumu Genel Müdürlüğü'nü de sorumlu tutması bozma nedeni sayılmalıdır.

3- Davaya konu olay, davalı müesseseye ait motorlu aracın neden olduğu trafik kazası sonunda davacıların desteğinin içinde bulunduğu motorlu aracın akan su kanalına düşmesiyle başlamış ve davacıların desteğinin kurtulmak için araçtan kendini suya atması sonucu boğularak ölümle sonuçlanmıştır. Mahkemenin trafik olayı ile ölüm arasında uygun illiyet bağının bulunduğu yolundaki nitelendirmesi doğrudur. Çünkü davalı kuruma ait motorlu aracın trafik kurallarına aykırı davranışı, su kanalına düşme olgusunun tek nedeni olduğu gibi ölümle biten olayın gerçekleşmesi ihtimalini önemli ölçüde artırmış'tır.

Diğer taraftan davalı müessese vekili ilk davaya süresi içinde yetki itirazında bulunmamıştır. İkince dava ise Türkiye Elektrik Kurumu ile pirlikte Porsuk Elektrik Dağıtım Müessesesi aleyhine açılmıştır. Davalı Kurumun genel merkezi Ankara olmasına göre yetkisizlik itirazı bu dava için de geçerli değildir (HUMK.m.9/2) Uygulama açısında örnek karar niteliği kalmasa da Kamu İktisadi Teşekkülleri'nin müessesenin eyleminden sorumlu olacağı yolundaki eski Yargıtay kararları karşısında davacıların davalı müesseseyi kendi ikametgahı mahkemesinden başka bir mahkemeye getirmek amacıyla TEK. Aleyhine de dava açmış olduğunu (kötü niyet) kabul etmek olanağı yoktur.

4-Mahkeme, illiyet bağının ve buna esas olan vakıaların belirlenmesi için bilirkişi görüşüne başvurmuştur. Oysa illiyet bağı hukuki bir kavramdır; bunun vakıaları ortaya koyarak belirlenmesi muhakeme (Usa varma) ve mantık işlemini gerektirir. Bunun için de hakimin mesleki ve genel bilgisinin yeterli olduğu kabul edilir. Mahkemenin Usulün 275.maddesinin emredici kuralına aykırı olarak bu konuda bilirkişiye başvurması hatalı olmuştur. Ancak yapılan değerlendirmenin doğru olması nedeniyle bu hataya değinilmekle yetinilmiştir.

SONUÇ : Temyiz olunan kararın ikinci bendde gösterilen nedenle davalı Türkiye Elektrik Kurumu yararına (BOZULMASINA); davalı Porsuk Elektrik Dağıtım Müessesesi'nin temyiz itirazlarının üçüncü bendde gösterilen nedenle reddine ve ona ilişkin hükmün (ONANMASINA), davalı sigorta şirketin temyiz dilekçesinin birinci bendde gösterilen nedenle reddine, davalı TEK.Genel Müdürlüğü yararına takdir edilen 100.000 lira duruşma avukatlık parasının davacılara, davacılar yararına takdir edilen 100.000 lira duruşma avukatlık parası ile onama harcının da temyiz eden davalılardan TEK. Porsuk Elektrilk Dağıtım Müessesesi Müdürlüğü'ne yükletilmesine, davalı TEK. Genel Müdürlüğü ve davalı Hür Sigorta AŞ.'nden peşin alınan harçların istek halinde geri verilmesine, 5.2.1991 gününde oybirliğiyle karar verildi.

 

 

 

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972