 |
T.C.
YARGITAY
4. Hukuk Dairesi
E:1989/11409
K:1990/7024
T:01.10.1990
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
* HAKSIZ EYLEM
* TAZMİNAT
ÖZET : Davacı Milli Savunma Bakanlığı'nın zarar giren kişiye karşı sorumluluğu uluslararası bir antlaşmaya dayandığından, onun aleyhine olan davanın kabulü ile hüküm verilmiş bulunması doğrudur.
Taraflar arasındaki trafik kazasından doğan tazminat davası üzerinden yapılan yargılama sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı davacı tarafından (G.M.) aleyhine açılmış olan 23.11.1988 tarihli davanın reddine, Milli Savunma Bakanlığı aleyhine açılan dava bakımından esas itibariyle davanın kabulü ile toplam 9.000.000 lira maddi ve manevi tazminatın 5.10.1987 tarihinden itibaren % 30 faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, fazla istemin reddine ilişkin hükmün süresi içinde davalı Milli Savunma Bakanlığı adına Hazine avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine; tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor okunduktan sonra dosya İncelendi, gereği konuşuldu:
Davacılar, destekleri İsmail'in İzmir Nato Karargahı'nda askerlik görevini yapan Çavuş (G.M.)'nin görevli bulunduğu sırada kullandığı aracın çarpması sonucu öldüğünü, destekten yoksun kaldıklarını, böylece zarara uğradıklarını belirterek maddi ve manevi tazminat isteminde bulunmuşlardır.
Mahkemenin talebin kısmen kabulüne ilişkin kararı, davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Olay günü, sürücü (G.M.)'nin görevli bulunduğu dosya kapsamından anlaşıldığına göre, uyuşmazlığa uygulanacak hüküm 6375 sayılı Yasa ile onanan Kuzey Atlantik Anlaşması'na taraf devletler arasında kuvvetlerin statüsüne dair sözleşmenin VIII. maddesinin 5. fıkrasıdır. Bu fıkranın başında (mukavelelerden mütevellit ve bu maddenin 6. ve 7. fıkralarının şümulüne giren tazminat talepleri hariç olmak üzere bir kuvvet veya sivil unsur mensubunun resmi vazifesini ifa sırasında vaki herhangi bir fiil veya ihmalinden yahut ve kuvvet veya sivil unsurun hukuken mesuliyetini mucip olup kabul eden devletin ülkesinde akit taraflardan gayri üçüncü şahıslara hasar ve zarar iras eden diğer herhangi bir fiil ihmal veya hadiseden mütevellit tazminat talepleri kabul eden devletçe aşağıdaki hükümler dairesinde muameleye konulacaktır) denilmekte ve arkasından gelen (a) bendinde (tazminat talepleri kabul eden devletin kendi silahlı kuvvetlerinin faaliyetinden mütevellit tazminat taleplerine müteallik kanun ve nizamlara tevfikan muameleye konulur, tetkik ve intaç edilir) hükmü konulmuş bulunmaktadır. Buradaki (tetkik ve intaç sözleri) bu tazminat isteklerinin kabul eden devlet kuvvetleri tarafından sebebiyet verilmiş zararlara karşılık olan tazminatlar gibi işlem yapılması ve hükme bağlanması anlamına gelmektedir. Fıkra metni bu yolda açık olmakla beraber bundan sonraki (b) ve (c) bentlerinde kullanılan (hüküm olunan meblağ), (verilecek karar) gibi sözlerle de bu sonuca işaret edilmektedir. Kabul eden devlet tarafından ödenecek olan tazminat diğer akit devletler arasında paylaştırılacaktır ki, bunun da nasıl olacağı yukarıdakilerden sonra gelen fıkralarda gösterilmiştir. Halen bu paylaştırmaya ait hükümlerin uygulanıp uygulanmaması, uygulanmıyorsa bunun nedenleri akit devletler arasında anlaşmaya ait bir iç işlem olup anlaşmanın uygulama alanına konulmuş olması itibariyle zarar gören kişiler arasında onun uygulanmasına engel olmayacağı gibi davacılar bakımından da davalı Milli Savunma Bakanlığı'nın hasım tutulmasına engel değildir. Söz konusu olan 5. fıkranın baş tarafından ayrık tutulan 6. ve 7. fıkralardaki haller haksız fiilin görev dışında veya hükmen görev dışı kabul edilen hallerde işlenmiş bulunması hallerini amaç tuttuklarından 5. fıkranın olayda tamamen uygulanmasına engel teşkil edecek mahiyette değildir. Böylece davacı Milli Savunma Bakanlığı'nın zarar gören kişiye karşı sorumluluğu uluslararası bir antlaşmaya dayandığından onun aleyhine olan davanın kabulü ile hüküm verilmiş bulunması doğru olduğundan hükmün onanması gerekmiştir.
Sonuç : Temyiz olunan kararın açıklanan nedenle (ONANMASINA), 1.10.1990 gününde oybirliğiyle karar verildi.