 |
T.C.
YARGITAY
4. Hukuk Dairesi
E:1988/8360
K:1988/10940
T:20.12.1988
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- OBJEKTİF SORUMLULUK
- ÖDENCE
- HUKUKİ SORUMLULUK
ÖZET : Hukuki' sorumluluğun tek taraflı bir aklama [ibraname] ile ortadan kaldırılması olanağı olmadığından aklamanın [ibranamenin] hükümsüz sayılması gerekir.
Bir ödeme yapıldığı kanıtlanırsa, bunun davalının sorumlu olacağı ödence miktarı içinde "yetersiz olup olmadığı" değerlendirilmelidir.
(2918 s. Trafik K m. 85/1, 111)
Taraflar arasındaki trafik kazasından doğma tazminat davası üzerine yapılan yargılama sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı yerinde görülmeyen davanın reddine ilişkin hükmün davacı avukatı tarafından duruşma istekli olarak temyiz edilmesi üzerine; tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor okunduktan sonra dosya incelendi, gereği konuşuldu:
Dava, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 85/1. maddesinden kaynaklanan ağırlaştırılmış objektif (tehlike) sorumluluğundan kaynaklanmıştır. Aynı Kanununun 111. maddesinde, bu kanunla öngörülen hukuki sorumluluğu kaldıran veya daraltan anlaşmalar geçersiz Olduğu kabul edilmekle kalmamış tazminat miktarlarına ilişkin olup yetersiz veya fahiş olduğu açıkça belli olan anlaşmalar veya uzlaşmaların yapıldıkları tarihten başlayarak iki yıl içinde iptal edilebileceği kuralı da getirilmiştir.
Olayımızda davalı, trafik olayından dolayı davacının zararının karşılandığını, 26.6.1988 günlü ibraname karşısında tazmin borcunun bulunmadığını ileri sürmüştür. Davacı 13.5.1988 günlü dilekçesinde bu ıbranamenin "karşılıksız olduğundan" hükümsüzlüğünü savunmuştur. Mahkeme, KTK.nun 111. maddesinde getirilen ve yukarıda anılan kuralı gözetmeden ibranameyi esas olarak davanın reddine karar vermiştir. Davacı, ibranamenin hükümsüz olduğunu ileri sürdüğüne göre; bu savunmanın KTK.nun ili. maddesinin gösterilen kuralların ışığı altında incelenmesi gerekirdi. İbranamenin iptali için ayrı bir davanın açılması da gerekmez.
Davacının dayandığı ibranamede, davacıya bir ödeme yapılmamıştır. Anılan 111. maddeye göre, hukuki sorumluluğun tek taraflı bir ibranameyle ortadan kaldırması olanağı olmadığından ibraname hükümsüz sayılmalıdır. Bir ödeme yapıldığı kanıtlanırsa, bunun davalının sorumlu olacağı tazminat miktarı içinde "yetersiz olup olmadığı" değerlendirilmelidir. Bu yolda nitelendirme yapılırken KTK.nun 85/1. maddesinde getirilen sorumluluğun ağırlaştırılmış bir objektif sorumluluk olduğu, sorumluluğun ilişkin anlaşmaları geçersiz sayan veya iptal olanağı getiren 111. maddenin zarar görenleri büyük ölçüde koruma amacı da gözetilmelidir.
O halde mahkemenin 2918 sayılı Kanunla getirilen kuralları gözetmeden hüküm kurması usul ve yasaya aykırı olmuştur.
Sonuç : Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen nedenle davacı yararına (BOZULMASINA) ve peşin alınan harcın istek halinde geri verilmesine, 20.12.1988 gününde oybirliğiyle karar verildi.