 |
T.C.
YARGITAY
3. Hukuk Dairesi
E: 2004/3227
K: 2004/3413
T: 8.4.2004
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- YENİ DÖNEM KİRA PARASININ TESBİTİ
- HAK VE NESAFET KURALLARI
İçtihat Özeti: Mahkemece yeni dönem kira parasının kural ola rak 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı gereğin ce hak ve nesafet kurallarına göre takdir edilmesi gerekir.
Mahkemece yeniden bilirkişi incelemesi yaptırılmalı, benzer yerlere ait kira sözleşmeleride getirtilerek kira parasına etken tüm unsurlar karşılaştırılmalı, hak ve nesafet kurallarına uygun-makul bir kira parasına hükmedilmelidir.
Dava dilekçesinde kira parasının 1.1.2003 gününden başlayarak aylık, 1.447.500.000 lira olarak tesbiti isteniimiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ile aylık kira parasının 1.080.000.000 lira olarak tesbiti cihetine gidilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.
Davada, 1.1.2003 tarihinden başlayan döneme ilişkin aylık kira parasının tesbiti istenmiştir.
Mahkemece, (taraflar arasındaki sözleşmenin bitimini takip eden 3. döneme ilişkin) tesbitin endeks uygulamasına göre yapılması gerekmekte ise de, davalının savunması ve ekonomik kriz dikkate alınarak hak ve nesafet uygulanabileceği, belirtilmiş ve bu uygulamaya göre aylık 1.080.000.000 lira kiraya hükmediimiştir.
Kiralanan yerin (mecurun) bir önceki döneme ilişkin kira parası yine mahkemece 1.080.000.000 lira olarak tesbit edilmiştir.
Yargıtay'ın yerleşmiş uygulamalarına göre, Toptan Eşya. Fiyat Endeksindeki artış oranının sınırlı olarak yansıtılmasıyla bulunacak kira parasının-kural olarak- 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı YIBKda öngörülen hak ve nesafet kurallarına da uygun olduğu kabul edilmektedir.
Ancak, yörede kira paralarının ekonomik nedenlerle artmadığının dayanakları ile kanıtlanması halinde endeksin altında da kira parası tesbit edilebilir (HGK 3.3.2004 tarih, 2004/3-143 Esas 2004/137 sayılı Kararı).
Mahkemece, kira parasının tesbitinde esas alınan bilirkişi raporu, hükme yeterli somut araştırmayı içermemektedir. Ekonomik olumsuzlukların yörede oluşan kira paraları üzerindeki etkileri, benzer yerlerin kira paraları üzerinde somut ve karşılaştırmalı incelemeler yapılmak suretiyle ortaya konulmalıdır. Bilirkişilerin ekonomik krizfn varlığından söz ederek kira'paralarında genel fiyat artışlarının altında bir artış gerçekleştiği yönündeki kişisel bilgileri hüküm vermek için yeterli değildir.
Bu nedenle yemiden bilirkişi incelemesi yapılmalı, benzer yerlere ait kira sözleşmeleri de getirtilerek, - kira parasına etki eden tüm unsurları karşılaştırılmalı olarak incelenmeli, bu kira paraları dikkate alınarak kiralanan yerin getirebileceği kira parası belirlenmeli, hakimce bu kira parası dikkate alınarak hak ve nasafet kurallarına uygun -makul- bir kira parasına hükmedilmelidir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASıNA) ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 8.4.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.