 |
T.C.
YARGITAY
3. Hukuk Dairesi
E: 2003/14004
K: 2003/14485
T: 18.12.2003
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- VEKALET SÖZLEŞMESI
- VEKALETİN KAPSAMI İŞİN NİTELİĞİNE GÖRE BELİRLENİR
VEKALETİN KAPSAMI DIŞINDA VEKİLİN
YAPTIĞI KİRA SÖZLEŞMESİ DAVACIYI BAĞLAMAZ
İçtihat Özeti: Davacı tarafindan verilen vekaletname, özel vekaletname olup, içeriği itibariyle satın almaya ilişkin işlerle sınırlıdır. Davalı (vekil) böyle sınırlı bir vakaletnameye dayanarak davacı adına kira sözleşmesi yapamaz.
Başka deyişle vekaletin kapsamı dışında vekilin yaptığı kira sözleşmesi davacıyı bağlamaz. Sözleşmenin ayrıca iptali için muvazaa yada bağımsız bir davanın açılmasına yada hile ile gerçekleştirildiğine dair bir belgenin ibrazına da gerek yoktur.
İşin esasına girilerek karar verilmesi gerekir.
(818 s. BK. m. 388/1)
Dava dilekçesinde 66.000.000.000 lira ecrimisil, faiz ve masraflarla birlikte davalı taraftan tahsili isteniimiştir. Mahkemece davanın reddi cihetine gidilmiş, hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.
1- İDDİA VE YEREL MAHKEME KARARI
Davacı, vekiline (satışa ilişkin) vekalet verdiği halde dava konusu taşınmazın vekili tarafından davalı tarafa kiralandığını iddia ederek ecrimisil talep etmiştir.
Mahkemece; (°.9.1987 başlangıç tarihli kira sözleşmesi ile 50 parselin tamamı davacı Kozma vekili ve davalı D... A.ş. tarafından (dava dışı) F.K.'e 20 yıllık süre ile kiralandığını, davacı bu kira sözleşmesinin muvazaa ve hile yolu ile yapıldığını iddia etmişse de iptali için dava açmamış, kira sözleşmesinin muvazaa ve hile yolu ile alındığına dair herhangi bir belge ibraz edememiş ve bu nedenle de kira sözleşmesinin geçersiz olduğu ispat edilememiş bulunması karşısında davanın reddine karar verilmiştir.
II- VEKALETİN KAPSAMI
BK. mad. 388/I'e göre, vekaletin kapsamı açıkça gösterilmemişse, görülmesi gereken işin niteliğine göre belirlenir.
Vekaletin kapsamı onun gereği gibi ifa edilip edilmediğini saptamak bakmından önem taşır.
Vekaletin sınırları aşılacak olursa, aşma önemli ve işgörmenin sözleşme ile ilgisini ortadan kaldırıyorsa, vekil artık vekaletsiz işgören durumuna girer ve işsahibinin sözleşme veya talimatla belirlenen iradesine aykırı hareket etmiş olacağından, BK. mad. 411/111 uyarınca kazaen ortaya çıkan zarardan dahi sorumlu tutulur (Tandoğan, Haluk: Özel Borç Ilişkileri, C. II, ıst. 1989, sh. 392 vd. ile orada anılan: Gautschi, Art. 396, Nr. 1 vd; Becker, H: Borçlar Hukuku, II. Bölüm, Çeşitli Sözleşme İlişkileri, Çev. A. Suat Dura, Ank. 1983. sh. 692 vd).
Davacı tarafından verilen vekaletname, özel vekaletname olup, içeriği itibariyle (satın almaya) ilişkin işlerle sınırlıdır. Davalı (vekil), böyle sınırlı bir vekaletnameye dayanarak davacı adına kira sözleşmesi yapamaz.
Her ne kadar temsil belgesinin başında (re'sen umumi vekaletname) ibaresi yeralmakta ise de, sözleşmedeki bu kayıt tek başına ele alınmamalı, sözleşmenin tümü dikkate alınarak yorumlanacak bu kaydın diğer kayıtlarla (sözleşme içeriği ile) bağlantısı gözönünde tutulmalıdır. Zira kullanılan deyimler ve sözleşmenin hükümleri tek başına değil sözleşmenin tümü içinde değerlendirilmek gerekir (Bkz. Kemal Oğuzman, Öz: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, ıst. 1995, sh. 138).
III- SONUÇ:
Vekaletin kapsamı dışında vekilin yaptığı kira sözleşmesi davacıyı bağlamaz. Kendisini hukuksal yükümlülük altına sokmayan böyle bir sözleşmenin ayrıca iptali için bağımsız bir davanın açılmasına, muvazaa ya da hile ile gerçekleştirildiğine dair bir belgenin ibrazına da gerek bulunmamaktadır.
Mahkemece işi,n esasına girilerek vanlacak uygun sonuç dairesinde bir karar verilmek gerekirken yazılı şekilde davanın reddedilmiş bulunması doğru görülmemiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 18.12.2003 tarihinde oybirliği ile karar verildi.