 |
T.C.
YARGITAY
3. Hukuk Dairesi
E: 2001/8767
K: 2001/9094
T: 15.10.2001
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- KİRA PARASININ TESPİTİ
- KİRA BEDELİNİN BELİRLENMESİ
ÖZET : Kural olarak kira parasının miktarını davacının ispatlaması gerekir. Kira parasının miktarında uyuşmazlık bulunması halinde kira bedelinin 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı içtihadı birleştirme kararında benimsenen ilkelere göre olağan rayice göre, olağan rayiç tesbit edilemez ise ekonomik esaslar ve hak ve nesafete göre belirlenmelidir.
(YİBK.,18.11.1994 tarih ve 2/4 s.)
Dava dilekçesinde kira parasının 2.5.2001 gününden başlayarak aylık 500.000.000 lira olarak tesbiti" istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü 1.210.000 lira aylık kiranın tesbiti cihetine gidilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.
Davada, 2.5.2001 tarihinden itibaren başlayan dönem kira bedelinin aylık 500.000.000 lira olarak tesbiti istenilmiş, mahkemece 4531 sayılı Yasa uyarınca %10 oranında artırım yapılmak suretiyle kira parası 1.210.000 lira olarak saptanmış, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava aylık kira miktarının tesbiti davası olup, davalı dava konusu taşınmazda eski malik ile yapılmış bulunan 2.5.1986 tarihli kira sözleşmesi gereğince kiracıdır.
Dava konusu kiralarımın bulunduğu bina, davacı tarafından izale-i şüyu neticesi satın alınmış olup dosya içerisindeki bilgi ve belgelerden davalı kiracının eski malike (kiralayana) ne miktarda kira ödediği saptanamamıştır. Davalı duruşmadaki beyanı ile önceki dönem kira parasının aylık 1.100.000 lira olduğunu ileri sürmektedir.
Taraflar arasında geçirli olan kira sözleşmesi 2.5.1986 tarihli olup, 2.5.2001 tarihinde başlayan dönem kira parasının 18.2.2000 tarihinde yürürlüğe giren 4531 sayılı Yasa uyarınca %10 oranında arttırılması hususundaki mahkeme görüşünde bir yanlışlık bulunmamaktadır. Uyuşmazlık, önceki dönem ödenen kira parasının miktarına ilişkindir. Kural olarak davacı kiralayan, kira parasının miktarını ispat ile yükümlüdür. Aksi takdirde kiracının bildirdiği kira parasının miktarı uyuşmazlığın çözümünde esas alınır, ilke bu olmakla birlikte somut olay adaleti ve dürüstlük kuralı asla gözardı edilmemek gerekmektedir.
Davaya konu olayda, davalı eski kiracıdır. Davacı, kira parasının tespitini istediği dönemden bir önceki dönem olan 2.5.2000 yılındaki kira parasının miktarını ispatlayamamış, davalı ise aylık kira parasının 1.100.000 lira olduğunu ileri sürmüştür. Böyle bir ileri sürüş hayatın olağan-akışına ve MK.2. maddesine aykırı bulunmaktadır. Bu nedenle davanın savunulmasına hukuksal sonuç bağlanamaz. O halde aşağıdaki yöntemle kira parasının miktarının bulunması ve uyuşmazlığın buna göre çözümlenmesi uygun görülmüştür.
Mahkemece önceki kira dönemlerine ilişkin olarak tesbit kararı olup-olmadığı araştırılmalı, şayet yok ise; 2.5.1999 dönemi kira bedeli 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı İçtihatları Birleştirme Kararında belirlenen ilkeler doğrultusunda hak ve nesafete göre tesbit edilmelidir. Tesbit edilen bu miktara 4531 sayılı Yasa gereğince 2.5.2000 dönemi için %25, tesbiti istenen 2.5.2001 dönem için ise %10 artırım oranı uygulanmalıdır.
Mahkemece yukarıda açıklanan hususlar araştırılmaksızın davan savunmasına itibar edilerek önceki dönem kira bedelinin 1.100.000 lira olarak kabulü ile 2.5.2001 dönemi kira bedelinin 1.210.000 lira olarak tesbit edilmesi doğru görülmemiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA) ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 15.10.2001 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.