Hukuki.NET

T.C.
YARGITAY
3. Hukuk Dairesi
Esas no: 1999/11685
Karar no: 1999/12431
Tarih: 14.12.1999

Yargıtay içtihatları bölümü

Yargıtay Kararı

 


 
ZORUNLU HİZMET SÖZLEŞMESİ
AYNEN İFA VEYA TAZMİNAT
ÖZET : Zorunlu ihtiyaç maddeleri üretmeyi tekelinde bulunduran işletmeler söz konusu hizmetten yararlanmak isteyenlerle sözleşme yapmaktan kaçınamazlar.
Başvurudan olumlu Sonuç alamayan taraf sözleşmenin yapılması için aynen ifa isteyebileceği gibi, dilerse uğradığı zararın tazminini isteyebilir.
(818 s. BK. m. 101, 106)
 
Dava dilekçesinde 50.000.000 lira tazminat faiz ve masraflarla birlikte davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü cihetine gidilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
 
Davada, davalı B...'ın abonman sözleşmesi yapmaktan kaçınması nedeniyle uğranılan maddi zarar karşılığı tazminat istenilmiş, davalı davanın reddini savunmuş, mahkemece (bağımsız bölümün sobalı olarak kiraya verilmesi ile kaloriferli veya kombili sistemli doğalgazlı olarak kiraya verilmesi halinde elde edilecek kira parası arasındaki fark kadar) davacının zarara uğradığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulü cihetine gidilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Davacının maliki bulunduğu taşınmazı kiracı sıfatıyla kullanan dava dışı Ahmet ile davalı şirket arasında abonman sözleşmesi kurularak bağımsız bölüme doğalgaz bağlandığı, ancak abonenin (kiracının) kullanım bedelini ödememesi üzerine sayacın sökülerek sözleşmenin feshedildiği, davacının yeniden abone olmak isteminin ise (kiracının borçlarının ödenmemesi nedeniyle) davalı kurumca reddedildiği konusunda taraflar arasında bir uyuşmazlık olmadığı gibi bu konuda mahkemece çözümlenecek bir sorun da bulunmamaktadır.
 
Davalı B... Türkiye içinde ve dışında her türlü Petrol ve Petrol ürünleri ile doğalgaz boru hatlarını inşa etmek (....) ham petrolü ve doğalgazı satın almak ve satmak (...) amacı ile kurulmuş bir iktisadi devlet teşekkülüdür.
 
Tekel durumundaki işletmeler haklı bir neden bulunmadıkça (tekelinde bulundurdukları hizmet veya zorunlu ihtiyaç maddeleri ile ilgili olarak) başvuran herkesle sözleşme yapmaktan kaçınamazlar. Zira idarenin objektif koşullarla ilan ettiği tekel durumundaki hizmetlerin yapılması için genel ve devamlı bir nitelik arzeden icabın kişi tarafından kabulü halinde idare iltihaki sözleşmeyi (başka yasal bir sakınca bulunmadığı takdirde) yapmakla ve hizmeti ferde ulaştırmakla görevlidir. Gerçekten de tekel mahiyetindeki madde veya hizmeti sağlayan kuruluşlarla bunları talep eden veya bunlardan yararlananlar arasında özel hukuktan kaynaklanan bir ilişki kurulmuş bulunduğunun kabulü gerekir. Buna aykırı davranış, sözleşme yapma serbestinin kötüye kullanılması anlamına gelir ki bunu kabul etmeye hukuken olanak tanınamaz.
 
Bu durumdan zarar gören taraf sözleşmenin yapılması için dava açabileceği gibi (aynen ifa davası) sözleşmenin yapılmaması yüzünden uğradığı zararın tazmin edilmesini de talep edebilir. Zira sözleşme yapma mecburiyetinin mevcut olduğu hallerde, akdi yapmaktan kaçınma, hukuka aykırı bir davranış teşkil eder.
 
Dosya kapsamından davacının uğradığı zararı ispatladığı anlaşılmaktadır. O halde usul ve kanuna uygun bulunan yerel mahkeme kararı bu gerekçelerle onanmalıdır.
 
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, yerinde bulunmayan bütün temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, 14.12.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi.
 
 
 
İçtihat:
Hukuk Forumlarından Seçmeler
  • Türk Telekom Borç 
  • 13.06.2025 08:58
  • [Mal Paylaşımı davaları] Mal Paylaşımı dava sonucu alacak Nafakadan düşülebilir mi 
  • 12.06.2025 08:44
  • SGK sözleşmeli özel hastane Savcılığa şikayet edilebilir mi ? 
  • 11.06.2025 20:01
  • Fuzuli İşgalci Evin Demirbaşlarını Söküp Götürebilir Mi 
  • 11.06.2025 18:54
  • Solidworks Lisanssiz kullanımi yanlış adreste arama 
  • 10.06.2025 01:05


    Yeni Mevzuat

  • KDV Filo Kiralama Şirketleri (Fleetcorp) Borçlarını Devir ALan Varlık Yönetim Şirketleri 

  • Filo Kiralama Şirketlerinin Borçlarının Varlık Yönetim Şirketlerine Devri Halinde KDV 

  • Trafik kazasında kusuru olmayan alkollü sürücüye kasko hasarı ödenir 

  • Keşide tarihinin tahrif edildiği ve ibraz sürelerinin geçtiği çekler Borçlu olunmadığının Tespiti 

  • İkinci Nesil İnternet Sitelerinin Hukuki Statüsü 




  • YARGITAY KARARLARI :
    İçtihat Arama motoru anasayfa   2007   2006   2005   2004   2003    2002    2001    2000   1999    1998    1997    1996   1995   1994   1993    1992    1991    1990    1989    1988    1987    1986    1985    1984    1983    1982    1981    1980    1979    1978    1977    1976    1975    1974    1973    1927-1972

    Diğer Bölümlerimiz +
    Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

    İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini