 |
T.C.
YARGITAY
3. Hukuk Dairesi
Esas no: 1999/10393
Karar no: 1999/10381
Tarih: 11.10.1999
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
ÖDEME VASITASI
YAZILI DELİL BAŞLANGICI
TEMEL İLİŞKİNİN ARAŞTIRILMASI
ÖZET: Çek belli miktar paranın ödenmesi için verilmiş bir havale emridir. Zamanaşımına uğraması halinde kambiyo niteliğini yitirip alacak için yazılı delil başlangıcı teşkil eder. Bu gibi hallerde alacağın varlığı her türlü delile kanıtlanabilir.
(6762 s. TTK. m. 692, 697)
(1086. s. HUMK. m. 292)
Dava dilekçesinde 125.000.000 lira için takibi yapılan itirazın iptali ile takibin devamına karar verilmesi icra inkar tazminatına hükmedilmesi ve masrafların davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulü cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Davacı, davada dayanılan çekin karşılığı olmadığının tesbit edildiğini, oysa bu çekin kendisine mevcut bir borcun itfası için ciro edildiğinden davalıdan 125.000.000 lira alacaklı olduğunu iddia etmiş ve asıl ilişkiye dayanarak davalıya (cirantaya) karşı alacağının tahsili için yaptığı ilamsız icra takibine borçlu davalının haksız itirazının iptalini istemiştir. Mahkemece, davanın kabulü cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından süresinde temyiz edilmiştir.
Olayda çekin süresinde ibraz edildiği, karşılığı olmadığından ödenmediği, takas odasınca çek üzerine iptal şerhi verildiği, davacının ciranta olan davalıya kambiyo hukukuna dayanan başvurma hakkının da zamanaşımına uğradığı uyuşmazlık konusu değildir. Çek borç ikrarını kapsayan bir senet değil, bir ödeme vasıtasıdır ve bir miktar paranın ödenmesi için verilmiş havale emrini ihtiva eder. Ödeme, bir borcu itfa amacı ile olabileceği gibi ödünç verme amacı ile de yapılabilir. Bu itibarla dayanılan çek, davacının davalıdan yazılı miktar kadar alacağı olduğunu kesin bir delil teşkil etmez. Ne var ki; olayda çekteki imza inkar edilmediğine göre çek, davacının alacak iddiası hakkında yazılı delil başlangıcı teşkil edebilir ve bu suretle alacağın varlığı her türlü delille kanıtlanabilir. 0 halde, mahkemece çekin verilmesine neden olan asit hukuki ilişkinin mahiyetinin açıklattırılması ve davacının alacaklı olduğunu kanıtlaması için tüm delillerinin toplanması, dava dilekçesinde (vs.) deliller denilerek yemin deliline de dayanıldığına göre gerekirse yemine de başvurulması ve hasıl olacak sonuca göre karar verilmesi gerekir. Mahkemece bir ödeme vasıtası olan çekin adi senet niteliğinde yazılı senet niteliğinde yazılı belge olarak değerlendirilerek davanın kabulüne karar verilmiş olması doğru görülmemiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine 11.10.1999 gününde oybirliğiyle karar verildi.