Dava dilekçesinde 36.300.000 lira alacağın faiz ve masraflarla birlikte davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın zamanaşımı nedeniyle reddi cihetin gidilmiş, hüküm davacı temsilcisi tarafından temyiz edilmiştir.

 

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

 

Davada davalı tarafından doğalgaz faturalarında Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığının 1995/1 sayılı tebliğine göre fazla tahsil edilen alacağın tahsili istenilmiştir.

 

Davalı taraf, zamanaşımı savunmasında bulunmuştur.

 

Mahkemece İİK. (İcra İflas Kanunu) 72/7. maddesine göre son ödeme tarihinden itibaren 1 yıl geçtikten sonra dava açıldığından bahisle zamanaşımı nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.

Öncelikle, dava konusu alacak ile ilgili icra takibi yapılmadığı belirtilmelidir. O halde; İİK 72/7. maddesinin davada uygulama olanağı yoktur.

 

Dava, sebepsiz zenginleşmeden kaynaklanan alacak istemine ilişkin bulunduğundan dolayı, zamanaşımı sorununun bu doğrultuda çözümlenmesi gerekmektedir.

 

BK. madde 32'ye göre istirdat, ancak borçlu bulunulmayan bir şeyin iradi olarak tediyesi halinde hataya tabi tutulmuştur. İfanın borcun mevcut olmadığını bilerek (yani hata sözkonusu olmadan) yapılmış olmasına rağmen iade isteminde bulunabilecek bir durum, ifanın serbest irade ile yapılmaması, diğer bir anlatım ile baskı altında yapılmış olmasıdır. Zira, iradi olmayan bir tediye, edada bulunan kimse edada bulunduğu zaman borcun mevcut olmadığını bilmekte bulunmuş olsa bile istirdat edilebilir.

 

Davacı, mevcut olmayan borcun ifası amacı ile tediyede bulunmuş değildir. Tam tersine davalı kurumla yaptığı iltihaki sözleşmenin (tediyede bulunmadığı takdirde) ileride kendisini hukuk açısından zor durumda bırakabileceği kuşkusu içerisinde ve kamu tüzel kişisine güvenerek ödemede bulunmuştur. O halde yapılan tediyenin iradi olduğundan sözedilemez.

Şu hususa da değinmekte yarar vardır. Uyuşmazlık konusu olayda olduğu gibi bazen bir sözleşme ilişkisi dolayısıyla kurulan temaslar sırasında nedensiz zenginleşme olgusu ortaya çıkabilir. Örneğin bir borcun ifası sırasında bunun çerçevesini aşan kazandırmalar böyledir ve bunun sözleşmeden doğan bir hak veya borçla asla ilgisi yoktur. O halde davanın hukuksal temelini oluşturan vaki kazandırmanın nedensiz zenginleşmeye konu olabileceğinin kabulü gerekir.

 

BK. mad. 66'ya göre iade alacaklısının geri alma hakkının varlığını öğrenmesinden itibaren 1 yıl ve herhalde bu hakkın doğduğu tarihten itibaren 10 yıl sonra nedensiz zenginleşmeden doğan iade istemi zamanaşımına uğrar. Bir yıllık sürenin başlaması için, iade alacaklısının kendisi aleyhine zenginleşen kişiyi ve zenginleşmenin kapsamını (nedensiz olarak uğranılan malvarlığı azalmasını) bilmesi aranmalıdır. Zira, davalının zenginleşmesinin, davacının hukuk alanının ihlali sonunda elde edildiği bilinmeden dava açılamaz.

 

O halde mahkemece yapılacak iş; bir yıllık zamanaşımı süresinin davacının (zarar görenin) malvarlığındaki eksilmeye yol açan eylem ve işlemin haksız olduğuna kesin olarak kani bulunduğu ve .malvarlığındaki eksilmenin miktarını tam olarak öğrendiği tarihten itibaren başladığını kabul ederek bu ilkeye göre yapılacak araştırma sonucunda doğacak uygun sonuca göre davanın zamanaşımından reddine veya kabulüne karar vermekten ibaret olmalıdır.

 

Bu itibarla; yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 29.6.1998 gününde oybirliğiyle karar verildi.

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972