 |
T.C.
YARGITAY
3. Hukuk Dairesi
Esas No : 1997/8690
Karar No : 1997/9537
Tarih : 7.10.1997
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
Dava dilekçesinde 24.587.596 lira tazminatın faiz ve masraflarla birlikte davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın husumet yönünden reddi cihetine gidilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
YARGITAY KARARI
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Davacı vekili, davalılardan sürücü Osman M.Yüksel'in sevk ve idaresindeki ve A.B.D. yardım kurulu vakfına ait 810142 plakalı askeri kamyonun Esenboğa'dan Ankara istikametine seyri sırasında, öndeki aracın aniden durması üzerine, arkadan seyreden trafiği kontrol etmeden şerit değiştirip sol şeride girmesi sonucunda (davacı bankaya ait) 34 T 1405 plakalı araca çarparak maddi hasar meydana gelmesine sebep olduğundan bahisle 24.587.596 lira tazminatın tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılardan A.B.D yardım kurulu vakfı adına çıkarılan dava dilekçesi savunma işbirliği Başkanlığına tebliğ edilmişse de, davalı A.B.D yardım kurulu diye bir kuruluş bulunmadığı, kendilerinin de tüzel kişiliklerinin olmaması nedeniyle davada taraf olamayacaklarını, sadece bilgi vermek amacıyla cevap verdiklerini beyanla davanın Amerika Birleşik Devletleri aleyhine açılması gerektiğini savunmuşlardır.
Diğer davalı Osman Yüksel Nato antlaşması icabı Türkiye'de görev yapan Amerikan Silahlı Kuvvetleri mensubu A.B.D vatandaşı bir astsubay olduğunu, posta görevlisi olarak Esenboğa havaalanına inen uçaktan aldığı askeri posta malzemesini, askeri araçla Ankara'daki karargahına getirirken bir trafik kazasına karıştığını, bu gibi durumlarda 6375 sayılı "Nato Andlaşmasının Tasdikine Dair " kanunun VIII.. mad.5. bendi hükümlerine göre davanın MSB aleyhine açılması gerektiğinden bahisle davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, Ankara 8. Sulh Hukuk Mahkemesinin 1996/1233 sayılı dosyası ile davacı banka tarafından davalı MSB aleyhine tazminat davası açıldığı halde derdest dosyada M.Osman Y... ile A.B.D yardım kurulu vakfı aleyhine dava açıldığı, oysa davanın MSB aleyhine açılması gerekeceğinden ötürü davanın husumet yönünden reddine karar verilmiştir.
Oysa sözkonusu sözleşmenin ve mahkemece dayanak yapılan maddenin uygulanması için bazı koşulların varlığı aranmakta ve özellikle haksız fiile neden olan personelin eyleminden, gönderilen devletin sorumluluğu için. bu personelin resmi vazifesinin ifası sırasında veya resmi vazifesinin ifası dolayısıyla tazminat talebini gerektirir olayın vukuuna neden olduğunun saptanması gerekmektedir.
Kaldı ki kazaya karışan 810142 plaka nolu askeri kamyonun hangi kuruluca alt olduğu ve (davalı Osmanın iddia ettiği gibi) Nato Andlaşması gereğince Türkiye'de bulunup bulunmadığı araştırılmamıştır.
Bu durumda, haksız fiil faili olarak hakkında dava açılan Osman M.Y...'in (savunduğu gibi) olayın vukuu tarihinde Kuzey Atlantik Andlaşmasına dahil bir kuruluşta veya Amerika Birleşik Devletleri ile Türkiye Cumhuriyeti Devleti arasında yapılmış ikili
andlaşmalara dahil bir kuruluşta görevli olup olmadığının araştırılması ve görevli olduğunun belirlenmesi halinde haksız fiilin görevin ifası sırasında vukua galip gelmediğinin saptanması gerekmektedir.
Mahkemece böyle bir araştırma yapılmadan salt davalı beyanı esas alınmak sureciyle yazılı şekilde hüküm kurulmasında isabet görülmemiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün H.U.M.K.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine 7.10.1997 gününde oybirliği ile karar verildi.