DAVA : Dava dilekçesinde kira parasının 1.1.1996 gününden başlayarak aylık 54.000.000 lira olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ile aylık kira parasının 41.600.000 lira olarak kabulü cihetine gidilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir.

    Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

 

    KARAR : Taraflar arasındaki kira sözleşmesi 13.6.1994 başlangıç tarihli olup, 1 yıl 6 ay sürelidir. Kira parası 1994 yılı için aylık 20.000.000 lira, 1995 yılı için de 32.000.000 lira olarak kararlaştırılmıştır.

    Davada 1.1.1996 tarihinde başlayan dönemin kira parasının tesbiti istenilmiştir.

    Hükme dayanak yapılan 15.5.1996 tarihli bilirkişi raporunda mecur için % 30 endeks uygulamanın yeterli olduğu, zira ekonomik esaslara göre bulunan bu kira bedelinde taşınmazın büyüklüğü, bulunduğu yer ve yöredeki kiraların çok daha az olması nedeniyle hak ve nesafete göre herhangi bir artış yapılmasına gerek olmadığı belirtilmiş ve mahkemece bu gerekçe esas alınarak % 30 oranında artış yapmak suretiyle karar verilmiştir.

    Kural olarak aksi ileri sürülüp kesin delillerle kanıtlanmadıkça sözleşme yapılırken tarafların o yılki emsal rayiçleri ve bu rayiç üzerine etki yapan ekonomik ve sair koşulları gözönünde tutmuş bulunduğu ve her türlü etken dışında serbest iradeleri ile kira sözleşmesini imzaladıkları kabul edilmelidir.

    Davalı ise, ilk kira dönemini izleyen ve davaya konu yapılan dönemde kira parasının düşüş göstermesine olağan rayiç dışında neden olan faktörlerden, örneğin kiralananın yüzölçümünde veya diğer niteliklerindeki değişmelerden kiralanın bulunduğu yerdeki ticari durum değişikliklerinden ve genellikle memleketteki ticari ve ekonomik dalgalanmaların paranın satın alma gücündeki değişikliğin memur maaşlarındaki katsayı ve işçi ücretlerindeki asgari ücret değişikliklerinin kendi lehine olarak kira parasına etki yaptığından sözetmemiştir.

    Memleketteki ticari ve ekonomik konjonktür ve paranın satınalma gücündeki düşme ise, ilk döneme nazaran yeni kira döneminde kira paralarını azaltmayıp arttırdığı yönünde gelişme kaydettiği bilinen bir gerçektir.

    Her ne kadar yukarıda sözü edilen bilirkişi raporunda "aslında işyerinin kirasının yöredeki kiralara göre çok fazla olduğu" belirtilmişse de, bu kanı yukarıda açıklanan hususları içeren bir araştırma ve incelemeye dayanmadan soyut bir nitelik taşımaktadır. Ayrıca, mecurun ibraz edilen emsal kira sözleşmelerine göre yüzölçümü benzerlik veya nitelik farklılıkları kıyaslama yapılmak suretiyle ayrı ayrı değerlendirilmemiştir.

    Oysa ki; şartlar değişmediği ve özel gelişmelerin varlığı iddia ve ispat edilmedikçe kira sözleşmesinde olağan rayice uygun olarak kararlaştırılan kira parasına Toptan Eşya Fiyat Endeksi'nin (T.E.F.Endeksi'nin % 65'i aştığı dönemlerde % 65 ile sınırlı olarak) üç yıl için (ardarda 3 defa) artırıma esas alınarak bulunacak kira parasının o dönemin hak ve nesafet kurallarına uygun ve aşırı olmayan bir kira parası olduğu ilke olarak kabul edilmeli ve ona göre uygulama yapılmalıdır. Üç yıldan sonra ise yeniden hak ve nesafete göre kira parası tespit edilecektir.

 

    SONUÇ : Dava konusu olayda üç yıl geçmediğine ve kira bedelinin düşmesini gerektirecek somut gerekçeler açıklanamadığına göre sözü edilen yönteme göre kira parası tespit edilmesi gerekirken, yazılı gerekçelerle sonuca varılması doğru değilse de, bu hususun düzeltilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden hüküm fıkrası 1. bentteki "41.600.000 lira" rakamının karar metninden çıkarılarak yerine "52.800.000 lira" rakamı yazılmak suretiyle, 3. bentte davacı taraf yararına hükmolunan vekalet ücreti olan "11.216.000 lira" rakamının karar metninden çıkarılarak yerine "20.976.000 lira" rakamının yazılmak suretiyle, 4. bentte davalı taraf yararına hükmolunan vekalet ücreti olan "14.288.000 lira" rakamının karar metninden çıkarılarak yerine "2.000.000 lira" rakamının yazılmak suretiyle hükmün düzeltilmesine ve düzeltilmiş bu şekliyle ONANMASINA 2.766.000 lira fazla alınan temyiz harcının istek halinde temyiz eden davacıya iadesine, 2.011.000 lira fazla alınan temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalıya iadesine 1.10.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi.

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972