 |
T.C.
YARGITAY
3. Hukuk Dairesi
Esas No : 1996/4683
Karar No : 1996/5630
Tarih : 13.5.1996
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
Dava dilekçesinde yakıt ve işletme giderleri dahil kira parasının 1.6.1992 gününden başlayarak aylık 43.781.000 lira olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ile aylık kira parasının 17.857.379 lira olarak tesbiti cihetine gidilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir,
YARGITAY KARARI
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Davada yakıt ve işletme giderleri dahil aylık kira parasının tesbiti istenilmiştir.
Hükme dayanak yapılan bilirkişi raporunda, genel giderler ve işletme giderlerini gösteren listeye göre yapılan hesaplama aşağıya çıkarılmıştır, denildikten sonra 1992 yılının son altı ayı ile 1993 yılının altı ayı için listeye göre yapılan hesaplamalar %60.1 ve %57.4 oranlarında attırılıp toplamının 12'ye bölünmesi suretiyle bulunan miktarın "bir aylık kira bedeli" olduğu açıklanmış, mahkemece de bu miktara hükmedilmiştir.
Böyle bir hesap yöntemiyle bulunan miktarın kira parası olarak hüküm altına alınması usul ve yasaya aykırıdır,
Dava dosyası incelendiğinde hak ve nesafet uygulamasına göre kira parasının tesbit edildiği tarihten bu yana o yıldan fazla bir surenin geçtiği anlaşılmaktadır.
Ülkede mevcut enflasyon, talebin arzın üzerinde oluşu, kente yoğun göç gibi nedenlerle taşınmaz kiralarının sürekli olarak değiştiği bilinen bir gerçektir.
Bu nedenlerle toptan Eşya Fiyat Endeksinin üç kez artırıma esas alınmasından sonraki dönemlerde yörede ve sosyo ekonomik alanlarda değişiklikler olabileceğinin kabulü ile yeniden mahallinde inceleme yapılmalıdır.
18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararına göre yeni dönem kira parası hakim tarafından hak ve nesafet kurallarına göre takdir edilmesi gerekmektedir.
Bunun için öncelikle dava konusu yerine yeniden kiralanması halinde getirilebileceği kira parası bilirkişi tarafından belirlenmelidir. Böyle bir belirleme yapılırken öncelikle benzer yerlerin kira sözleşmeleri incelenmeli dava konusu yer ile ayrı ayrı karşılaştırılmalı kira parasına etki eden hususlar üzerinde de ayrıca durulmalıdır.
Dava konusu yerin yukarıda açıklandığı üzere getirebileceği kira parası usulünce saptandıktan sonra bu husus dikkate alınmak sureciyle hak ve nesafet kurallarına göre hakimce yakıt ve işletme giderleri hariç (çıplak) kira parası takdir edilmeli dosyaya ibraz edilen belgelerden yakıt ve işletme giderleri de bilirkişi aracılığı ile hesap edilerek çıplak kira parasının üzerine eklenmek sureciyle hüküm kurulması gerekir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözonünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün
H.U.M.K.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine 13.5.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi.