 |
TC.
YARGITAY
3. Hukuk Dairesi
E. 1996/3377
K. 1996/4339
T. 2.4.1996
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- KİRA PARASININ SAPTANMASI
(Hak ve nesafet kuralları)
KARAR ÖZETİ: Tarafların her türlü etken dışında ve serbest iradeleri ile yaptıkları kira sözleşmesinde belirledikleri (kararlaştırdıkları) kira parasının, aksi iddia edilip kanıtlanmadıkça o dönemin olağan rayicine uygun olduğu kabul edilmelidir.
Koşullar değişmediği ve özel gelişmelerin varlığı iddia ve ispat edilmedikçe, kira sözleşmesinde olağan rayice uygun olarak kararlaştırılan kira parasını, Toptan Eşya Fiyat Endeksinin (TEE Endeksinin % 65'i aştığı dönemlerde % 65 ile sınırlı olarak) üç yıl için (ardarda üç defa) artırımı esas 'alınarak, bulunacak kira parasının o dönemin hak ve nasafet kurallarına uygun ve aşırı olmayan bir kira parası ilke olarak kabul edilmeli ve ona göre uygulama yapılmalıdır.
(743 s. MK. m. 1)
Dava dilekçesinde, kira parasının 1.10.1995 gününden başlayarak aylık 35.000.000 lira olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile aylık kira parasının brüt 26.000.000 lira olarak tesbiti cihetine gidilmiş; hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Taraflar arasındaki kira sözleşmesi, 1.10.1993 başlangıç tarihli olup, bir yıl sürelidir. Kira parası aylık 6.750.000 liradır. Sözleşmenin özel koşullarında kira parasının arttırılacağı kararlaştırılmıştır.
Davada, 1.10.1995 tarihinde başlayan dönemin kira parasının tesbiti istenilmiştir.
Mahkemece, hak ve nesafet uygulamasına göre kira parası tesbit edilmiştir.
Tarafların her türlü etken dışında ve serbest iradeleri ile yaptıkları kira sözleşmesinde belirledikleri (kararlaştı rd ıkları) kira parasının, aksi iddia edilip kanıtlanmadıkça o dönemin olağan rayicine uygun olduğu kabul edilmelidir.
Şartlar değişmediği ve özel gelişmelerin varlığı iddia ve ispat edilmedikçe, kira sözleşmesinde olağan rayice uygun olarak kararlaştırılan kira parasına Toptan Eşya Fiyat Endeksinin (TEF Endeksinin % 65'i aştığı dönemlerde %65 ile sınırlı olarak) üç yıl için (ardarda üç defa) arttırımı esas alınarak bulunacak kira parasının o dönemin hak ve nesafet kurallarına uygun ve aşırı olmayan bir kira parası olduğu ilke olarak kabul edilmeli ve ona göre uygulama yapılmalıdır. Uç yıldan sonra ise yeniden hak ve nesafete uygun kira parası tesbit edilecektir.
Dava konusu olayda üç yıl geçmediğine göre, bu sözü edilen yönteme göre kira parası tesbit edilmelidir.
Bu itibarla, yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 2.4.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi.