T.C.

YARGITAY

3. Hukuk Dairesi

E. 1994/5107

K. 1994/12593

T. 3.10.1994

 

 

BANKAN1N SORUMLULUĞU

 

KARAR ÖZETİ: Kanun gereği aracı kurum olan Ziraat Bankası 'nın kamu çalışanlarının aylık ve ücretlerinden yapılacak tasarruf kesintisi ile Devlet ve ilgili işverenin katkı payının gecikmeli ve gecikme zammı ile birlikte yatırılması halinde, Bakanlığın görüş ve talimatlarına göre hareket ettiği durumlarda, herhangi bir savsama ve parayı kullanma amacına yönelik usulsüz davranışı tesbit edilmeden, tasarrufu teşvik nemasının, faizi ile birlikte ödenmesinden sorumlu tutulması doğru değildir.

 

(3417 s.ÇTTK.m.4,7,9)

 

Dava dilekçesinde 993.703 lira tasarrufa teşvik nemasının 26.3.1992 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili istenilmiştir. Mahkemece, davanın kabulü cihetine gidilmiş; hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

 

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

 

3417 sayılı Kanunun 4. maddesine göre; Kurumlar, bu Kanun hükümleri çerçevesinde çalışanların aylık ve ücretlerinden yapacakları tasarruf kesintisi ile sağlanacak Devlet Katkılarını aylık ve ücret ödemesinin yapıldığı ayı takip eden ayın sonuna kadar TC. Ziraat Bankası'nda personeli adına açtıracakları "Tasarrufu Teşvik Hesabına" yatırırlar.

 

Bankanın yapması gereken işlem; bu şekilde tahsil edilerek kendisine intikal etmiş olan paranın tahsilatın yapıldığı ayı takip eden ayın sonuna kadar TC. Ziraat Bankası Ankara Merkez Şubesi'nde Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığı adına açılacak Çalışanların Tasarruflarını Teşvik Hesabına aktarılmasından ibarettir. Bankanın bu intikal işlemlerinden dolayı herhangi bir sorumluluğu sözkonusu değildir. Banka Toplu Konut İdaresinin şubesi işlevini yerine getirerek, ilgili kanunlar ve tebliğler gereğince, Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığı ve Maliye ve Gümrük Bakanlığının talimatları uyarınca işlem yapmakta ve anılan Bakanlık adına tahsilat ve tediye işlemlerine aracılık etmektedir.

 

   3417 sayılı Kanunun 7. maddesinde; 'işverenlerin ücretlerden yapacakları tasarruf kesintileri ile sağlayacakları işveren katkılarının 4. maddede belirtilen süreler içinde ilgililerin Banka hesaplarına yatırmamaları halinde, yatırılması gereken miktarlar Sosyal Sigortalar Kurumu'nca 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun primlerin tahsiline ilişkin hükümleri dairesinde tahsil olunarak, alınacak gecikme zammı ile birlikte ilgili banka hesabına yatırılır." Söz konusu 7. madde sadece 506 sayılı Yasaya tabi çalışanları kapsamakta, 657 sayılı Kanun hükümlerine göre aylıklarını alan kamu görevlilerinden bahsolunmamaktadır. Bu durumda, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlar adına kanuni süresi içerisinde yatırılmayan tasarrufu teşvik kesinti ve katkı tutarlarına da gecikme zammı uygulanıp uygulanmayacağı hususunda tereddüde düşülmüştür.

3417 sayılı Kanunun uygulanmasına ilişkin 9. maddesinde yetkiye göre Yüksek Planlama Kurulu'nun 3.4.1988 tarih, 19774 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Tebliğinin "sorunların çözülmesi" başlıklı 6. maddesinde uygulama sırasında doğacak sorun ve tereddütler bu karar çerçevesinde Maliye ve Gümrük Bakanlığı'nca (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) belirlenecek esaslar dairesinde sonuçlandırılacaktır hükmü yer almıştır.

Kamu Kurum ve Kuruluşlarında çalışanlar adına kanuni sürede yatırılmayan tasarrufu teşvik kesinti ve katkı tutarlarına gecikme zammı uygulanıp, uygulanmayacağı yukarıda açıklanan yasal nedenlerle davalı banka tarafından Maliye ve Gümrük Bakanlığı'ndan sorulmuş, anılan Bakanlık 2.10.1989 tarihli cevabı yazısında bu durumda gecikme zammı uygulanmaması gerektiği bildirilmiş ve bu husus 12.10.1989 tarih, 332 sayılı Banka Genel Duyurusu ile teşkilatlara bildirilmiştir.

Ancak; 22.6.1990 tarih, 20556 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan (halen yürürlükte olmayan) Yüksek Planlama Kurulu'nun 5 seri nolu Tebliğ esasları uyarınca, 2.7.1990 tarihinden itibaren nem'a ödemelerine başlanıldığı sırada, düşülen tereddütler neticesi TC. Maliye ve Gümrük Bakanlığı (Bütçe ve Mali Kontrol Gn. Müdürlüğü) 11.5.1992 tarihli yazısı ile, gecikme zammı uygulamasının nem'a kaybını önlemeye yönelik olduğu, süresi içinde yatırılmayan paranın nemalandırılmasının mümkün bulunmadığı, nemalandırılmış gibi işlem görmesi ve buna bağlı kişilere nema ödemesinin kanunun genel amacına ters düştüğü gerekçesi ile süresi içerisinde yatırılmadığı için, bilahare gecikme zammı ile birlikte yatırılan tutarlar için genel uygulama çerçevesinde nema ödenmesi gerektiği bildirilmiş ve Banka bu görüş üzerine 14.5.1992 tarih ve 107 sayılı Genel Duyuru ile şubelerine talimat vermiştir. Anılan Bakanlık, Orüs Orman Ürünleri San. Kurumu Gn. Müdürlüğü'nün talebi üzerine verdiği 7.1.1993 tarih, 274 sayılı yazıda (adı geçen müdürlük tarafından kesinti ve katkı tutarlarının gecikme zammı ile birlikte yatırılmasında ve bilahare ilgilere nema ödenmesinde bir sakınca olmadığını bildirmiş, 22.1.1993 tarih, 1280 sayılı yazı ile 3417 sayılı Yasaya tabi kurum ve işyerlerinin Devlet Memurları Statüsünü haiz personelleri için aynı görüşü teyid etmiştir. Banka bu görüşler üzerine 25.1.1993 tarih, 25 sayılı genel duyuruyu yayınlamış. Tasarrufu Teşvik Kesinti ve Katkı tutarlarını Devlet Memurları Kanununa tabi çalışanları ile emeklileri adına kanuni süresi içerisinde yatırmayıp, bilahare gecikme zamları ile ilgili şubelerine yatıran kurum ve işyeri çalışanlarına nema ödemesi yapılabileceği belirtilmiş ve Bankaca Maliye ve Gümrük Bakanlığı'nın görüşü doğrultusunda işlem tesis edilmiştir.

TC. Ziraat Bankası'nın 3.4.1988 tarihli tebliğin " Sorunların Çözülmesi" başlıklı 6. madde ile anılan Kanunun 9. maddesi uyarınca 3417 sayılı Kanunun uygulanması sırasında doğacak tereddütler için Maliye ve Gümrük Bakanlığı'ndan görüş istemesi ve adı geçen Bakanlık tarafından verilen görüş doğrultusunda hareket etmesi, anılan yasaya aykırı olmayıp aracı bir kurum olarak talimatlara uymak zorunda olduğundan görev yönünden herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.

Açıklanan bu durum karşısında, bankanın herhangi bir savsama veya parayı kullanım amacına yönelik bir usulsüz davranışı da iddia ve ispat edilememiş olduğu cihetle davalı bankaya husumetin teveccüh etmeyeceği düşünülmeksizin yazılı şekilde hüküm kurulması yasaya aykırı görülmüştür.

Bu itibarla, yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 3.10.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi.

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972