 |
T.C.
YARGITAY
3. Hukuk Dairesi
E. 1994/10450
K. 1994/12346
T. 29.9.1994
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
ON YIL SÜRELİ KİRA SÖZLEŞMELERİ
KİRA PARASININ TESBİTİ
(Hak ve nesafet kuralları)
KARAR ÖZETİ: Uzun süreli kira sözleşmelerinde öngörülen kanuni artışın uygulanarak kira bedelinin tesbiti davasının açılması halinde, istemin uyarlama aldığı gerekçesiyle görevsizlik kararı verilemeyeceğinden; kira parasına etki eden hususlar ve benzer kira sözleşme/erinin esas alındığı bilirkişi incelemesi yaptırılarak, dava konusu yerin, yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği kira parası, hak ve nesafet kurallarına göre belirlenmelidir.
(YİBK., 18.11.1964 gün ve 2/4 s.)
Dava dilekçesinde, kira parasının 2.1.1994 gününden başlayarak yıllık 234.600.000 lira olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece, görevsizlik cihetine gidilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup,gereği düşünüldü:
Taraflar arasındaki kira sözleşmesi 2. 1. 1987 başlangıç tarihli olup, on yıl sürelidir.
Kira sözleşmesi özel şartlar 1. maddesinde; 'V. ilk iki yılın sonunda, diğer yıllar kanuni artış oranı tatbik edilmek suretiyle..." kira parasının belirleneceği kararlaştırılmıştır.
Davada, 2.1.1994 tarihinde başlayan dönem kira parası tespiti istenilmektedir.
Mahkemece, istemin uyarlama olduğundan bahisle görevsizlik kararı verilmiştir.
Oysa, sözleşmede kararlaştırılan kanuni artıştan" maksat hak ve nesafet kurallarına göre kira parası tespitidir; bu da kira parası tesbit devasının konusunu oluşturur ve HUMK.nun 8. maddesine göre Sulh Hukuk Mahkemesi görevlidir:
O halde, mahkemece yapılacak iş;
18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına göre, yeni dönem kira parasının hakim tarafından hak ve nesafet kurallarına göre takdir edilmesi gerekmektedir.
Bunun için, öncelikle dava konusu yerin yeniden kiralanması halinde getirebileceği kira parası bilirkişiler tarafından belirlenmelidir. Böyle bir belirleme yapılırken, öncelikle benzer yerlerin kira sözleşmeleri getirilmeli, dava konusu yer ile ayrı ayrı karşılaştırılmalı, kira parasına etki eden hususlar üzerinde de ayrıca durulmalıdır.
Dava konusu yerin yukarıda açıklandığı üzere getirebileceği kira parası usulünce saptandıktan sonra, bu husus dikkate alınmak suretiyle hak ve nesafet kurallarına göre hakimce bir kira parası takdir edilmelidir.
Bu itibarla, yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 299.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi.
