T.C.YARGITAY9. Hukuk DairesiE. 1992/3164K. 1992/10375T. 24.9.1992
Yargıtay içtihatları bölümü

Yargıtay Kararı

HİZMET AKTİ FESHİ İHBAR SERBESTİSİ İHBAR VE KIDEM TAZMİNATI SEBEPSİZ ÇIKIŞ TAZMİNATI

ÖZET :1475 sayılı İş Kanununun 13. maddesine göre, işçi veya işveren herhangi bir sebep göstermeden oradaki önellere uymak suretiyle hizmet akdini feshedebilir. Aynı maddeye göre fesihte, feshi ihbar serbestisi ilkesi mevcuttur. Ancak, ferdi iş sözleşmesi veya toplu' iş sözleşmeleriyle bu fesih serbestisini sınırlayan hükümler getirilebilir.(1475 s. iş K. m. 13)

Davacı, ihbar ve kıdem tazminatıyla cezai şart alacağının Ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.

Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.

Hüküm, süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

1– Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.

2– 1475 sayılı iş Kanununun 13. maddesine göre, işçi veya işveren herhangi bir sebep göstermeden, oradaki Önellere uymak suretiyle hizmet akdini feshedebilir. 13. maddeye göre; fesihte, feshi ihbar serbestisi ilkesi mevcuttur. Ancak, ferdi iş sözleşmesi veya TİS.leriyle bu fesih serbestisini sınırlayan hükümler getirilebilir. Taraflar arasında akdedilmiş olan 1.2.1985 tarihli sözleşmenin 6. maddesinde; fabrika idaresinin, kanuni olmayan sebeplerden dolayı hizmet akdini feshettiği takdirde hak edilen kıdem tazminatının iki mislini çıkış tazminatı olarak Ödemeyi kabul ettiği yazılıdır. Buradaki kanuni olmayan sebepler, sözlerinden haklı fesih sebepleri değil, makul ve meşru olmayan sebepler amaçlanmıştır. Buna göre işveren makul ve meşru sebepler olmadan iş Kanununun 13. maddesine göre hizmet akdini feshettiği takdirde buradaki tazminatı ödeyecektir. Şayet meşru sebepler varsa, bu tazminatı ödemek zorunda olmayacaktır. Makul ve meşru sebepler, uygulamada ve doktrinde, teknolojide modernleşme nedeni ile makinaların azaltılması, yeten kadar hammadde bulunmaması, pazar teminindeki güçlük nedeni ile malların satılamaması, üretimde rasyonalizasyon tedbirleri gibi durumlar ile işçinin şahsından ve davranışından doğan, örneğin; işçinin randımansız çalışması, işinde beceriksizlik göstermesi, mesleki yetersizliği, işini yerine getirmek için gerekli bilgileri öğrenme yeteneğinin azlığı gibi haller olarak kabul edilmektedir (Dr. Sarper Süzek, iş Aktini Fesih Hakkının Kötüye Kullanılması, 1976, sayfa: 34-35 vd.).

Davalının; davacının işinde dikkatsiz ve l~kayıt olduğuna, işini gereklerine uygun olarak yapmadığına dair kendisine yazılı ihtarlarda bulunduğu görülmektedir. Böylece işverenin davacının işine meşru ve makul sebeplerden dolayı son verdiği anlaşılmaktadır. Böyle olunca davalının sözleşmenin 6. maddesindeki kıdem tazminatının iki misli tutarındaki sebepsiz çıkış tazminatını ödeme zorunda olmayacağından bu isteğin reddine karar vermek gerekirken yazılı şekilde kabulüne karar verilmiş olması isabetsiz olup, bozmayı gerektirmiştir.

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda belirtilen nedenle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 24.9.1992 gününde oybirliğiyle karar verildi.