DAVA : Dava dilekçesinde kira parasının 1.1.1990 gününden başlayarak aylık 480.000 lira olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ile aylık kiranın 395.000 lira olarak tesbiti cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

  Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

 

  KARAR : 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesi hükmüne göre kamu idare ve müesseseleri, iktisadı kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, menkul kıymetler yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tesbit eden çiftçiler aynı kanunun 70. maddesinde yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden Bakanlar Kurulunun 28.12.1988 tarih ve 88/13844 sayılı kararında belirtilen % 20 oranında ve kiraya verenin gelir vergisine mahsuben tevkifat yapmak zorunluğundadırlar.

  Vergi Tevfikatı, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 93. maddesi ile konulan gayrimenkul sermaye irad sahiplerinin ödemek zorunda olduğu vergilerinin stopaj yoluyla tahsiline ilişkin bir yöntemdir. Gelir vergisi ise, kişilerin net kazancından devletin kamu harcamalarını karşılamak üzere tahsil ettiği paydır.

  Bu niteliği ile vergi, yakıt parası, aydınlatma ve temizlik parası, sigorta veya Kat Mülkiyeti Kanununa göre ortak giderlerden sayılabilen diğer masraf kalemlerinden olmadığı için kira parasının tesbitinde unsur olarak dikkate alınamaz. Bu nedenlerle de kira parası, bu vergiyi kapsayıp kapsamadığı durumuna göre "brüt" ya da "net" olarak nitelendirilip belirlenemez.

  Tarafların kira sözleşmelerinde anlaştıkları kira parasının stopaj dikkate alınarak "net" ve "brüt" olarak belirlemiş olmaları dahi, daha sonra uyuşmazlığa düşmeleri nedeni ile kira parasının mahkemece tesbiti gerektiğinde, bunun mahkeme kararında dikkate alınmasını gerektirmez. Çünkü sözleşmedeki kira parası uyuşmazlık üzerine artık uygulanabilirliğini kaybetmiş olduğundan ortadan kalkmış olup, mahkemece yeniden belirlenmekte ve yukarıda açıklandığı üzere gelir vergisi stopajı taşınmazın kullanılmasının bir unsuru da bulunmadığından, kira parasına dahil veya ondan hariç olarak nitelendirme yapılıp ona göre kira parası saptanamaz.

  Diğer taraftan, kiracının kira parasından tevkifat yaparak vergi dairesine yatırması, Gelir Vergisi Kanunundan doğan bir yükümlülüğü olup, bir tevfikatın (stopaj) bir kira tesbit kararına konu olması, kamu hukuku alanı ile özel hukuk alanı arasındaki uygulama farklılığı nedeniyle doğabilecek çelişkili sonuçlar bakımından da sakıncalı olacağından, doğru görülmemiştir.

  Bu nedenlerle kira parasının anılan vergi tevkifatı (stopaj) gibi vergiye ilişkin kesintiler gözönünde tutulmaksızın tesbiti zorunludur.

 

  SONUÇ : Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün (BOZULMASINA), 7.11.1991 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi. 

 

  KARŞI OY

  Taraflar arasında düzenlenen 20.9.1988 tarihli ilk kira sözleşmesinin hususi şartlar bölümünün 1. maddesinde (kira bedeli aylık 160.000 lira (brüt) olup kanuni stopaj kiracı tarafından maliyeye ödenip bakiye 128.000 lira net olarak kiralayana peşin olarak nakden ödenecektir.) şartı yazılı bulunmaktadır. Hükme dayanarak yapılan bilirkişi raporunda brüt kira aylık 500.000 lira ve stopaj ve fon kesintileri çıkarıldıktan sonra aylık net kira 395.000 lira belirtilmiş ve mahkemece de bu doğrultuda karar verilmiştir. Saptanan kira parası da 18.11.1964 tarih ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararındaki ilkeler gözönünde tutularak takdir edilmiştir. Gelir Vergisi Kanununa ve kira tesbiti hakkındaki Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararlarına aykırı bir uygulama bulunmadığından mahkeme kararının Onanması görüşündeyim.

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972