 |
T.C.
YARGITAY
2. Hukuk Dairesi
Esas no: 1999/5687
Karar no: 1999/7576
Tarih: 30.6.1999
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DERNEK
DERNEĞİN DAĞILMIŞ SAYILMASI
GÖREV
DURUŞMA
ÖZET : Dernekler Kanununun 4279 sayılı Kanunla değişik 5]. maddesi uyarınca derneğin dağılmış sayıldığının tespiti istemi bir davadır. Görevli Sulh Hukuk Hakimi duruşma açarak ve davalı derneğin savunmasını alarak işi incelemelidir.
Davayı açan idare amiri temsilcisinin veya Cumhuriyet Savcısının duruşmaya gelmemesi halinde dava işlemlerini kaldırılmayıp toplanan deliller çerçevesinde karar verilir.
(1630 s. Dernekler K. m. 23, 51, 14)
(743 s. MK. m. 70, 377)
(1086 s. HUMK. m. 73, 409)
Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü.
Dernekler Yasasının 4279 sayılı Kanunla değişik 51. maddesi; derneklerin kuruluş amaç ve şartlarını kaybetmesi veya acze düşmesi yahut yönetim kurulu tüzük hükümleri gereğince kurulmasına imkan kalmaması veya, iki olağan genel kurul toplantısının yeter sayı bulunmaması sebebiyle (DK. m. 23) toplanamaması halinde, dernek merkezinin bulunduğu yerin en * büyük mülki amirinin veya Cumhuriyet Savcılığının isteği üzerine Sulh Hukuk Hakimince Derneğin kendiliğinden dağılmış sayıldığının tespitine karar verileceğini öngörmüştür.
Derneğin şahsiyetinin son bulduğunun tespitine yönelik bu isteğin dava biçiminde hakime arzında hakkın teminat altında tutulması bakımından zaruret bulunduğu gibi, varsa derneğin temsil hakkına sahip olan kişilere, bu nitelikte kişiler yoksa Medeni Kanunun 377/4. maddesi uyarınca tayin olunacak kayyıma dava dilekçesi ve duruşma günü tebliğ edilmelidir (HUMK. m. 73).
Kanunun gösterdiği istisnalar dışında hakim her iki tarafı istima veyahut iddia ve savunmalarını beyan etmeleri için kanuni şekillere uygun davet etmedikçe hükmünü veremez (HUMY. 73). Yine Hukuk Usulü Muhakemeleri Yasasının 180 ve 200. maddeleri gereğince taraflara delillerini ibraz için usulüne uygun önel vermek, varsa gösterecekleri deliller toplanmak, sonucuna göre karar verilmek gerekir. Yasa da incelemenin evrak üzerinde yapılacağına ilişkin bir açıklık bulunmamaktadır. 0 halde mahkemece yapılacak iş davalı derneği temsil yetkisi olanlara dava dilekçesi ve duruşma günün tebliği ile davaya karşı cevaplarını almak, delillerini ibraz etmek için önel vermek, varsa gösterecekleri delilleri toplamak sonucuna göre bir karar vermekten ibarettir. Bu yönler gözetilmeden evrak üzerinde inceleme yapılarak eksik araştırma ve inceleme ile hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
Davayı açan Cumhuriyet Savcısı yahut mülki amirin davaya katılma zorunluluğu da yoktur. Davacının duruşmaları izlememesi halinde Hukuk Usulü Muhakemeleri Yasasının *409/1. maddesi uyarınca davanın işlemden kaldırılması yoluna gidilemez. Bu açıklamalar ışığında, mahkemenin dilekçenin görev yönünden reddine ve işi Asliye Hukuk Hakimliğine gönderilmesine ilişkin kararı isabetsizdir İşin esasının tetkiki gerekir. Bu hususun dikkate alınmaması usul ve yasaya aykırıdır.
S o n u ç : Temyiz edilen hükmün gösterilen sebeple (BOZULMASINA), 30.6.1999 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
MUHALEFET ŞERHİ
Derneğin dağılmış olduğunun tespitine ilişkin istek bir davadır. Davacı Cumhuriyet Savcısı veya mülki amir temsilcisinin duruşmaya katılmaması halinde dosya işlemden kaldırılır ve şartlarının gerçekleşmesi halinde de açılmamış sayılmasına karar verilebilir (HUMK. m. 409). Açıklanan sebeple de değerli çoğunluğun bu yöne ilişkin düşüncelerine iştirak edilmemiştir.
Tahir Alp Hakkı Dinç
Başkan Üye