 |
T.C.
YARGITAY
2. Hukuk Dairesi
Esas No : 1997/9378
Karar No : 1997/11856
Tarih : 5.11.1997
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DERNEKLERİN KAPATILMASI
MAHKEME KARARI
KARAR ÖZETİ : Bir derneğin kapatılabilmesi için Dernekler Kanununun 53 /2. maddesi uyarınca o derneğin suç sayılan eylemlerinin kaynağı haline geldiğinin kesinleşen mahkeme kararıyla saptanması gerekir. Eylemler sözcüğü çoğunluğu ifade ettiğinden bir kez bu nitelikte olayların gerçekleşmesi derneğin kapatılmasına yeterli değildir.
(1630 s. Dernekler K. m. 53/2)
Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü.
1- Dernekler Kanunu 53/2. maddeye göre bir derneğin kapatılabilmesi için; o derneğin suç sayılan eylemlerin "kaynağı" haline geldiğinin kesinleşen mahkeme kararıyla belirlenmesi gerekir. Buradaki "kaynak" kelimesinden; suçun çıktığı, suçun oluşup çevreye yayıldığı yer, başlangıç, çıkış noktası anlaşılmalıdır. Bir kez bu nitelikte olayların oluşması da derneği kapatmak için yeterli değildir. Zira, kanun yazılı "Eylemler" sözünü kullanmakla süreklilik ve kasafet taşıyan olgudan söz etmiştir. Öte yandan bir hükmi kişi olan dernekler ancak organları olarak hareket eden gerçek kişilerin fiillerinden sorumlu olurlar.
Temyize konu davada ise; davalı demekte kumar oynamak ve oynatmak suçlarından dört kişi yakalanmış, bunlardan İbrahim için "kumar oynatmak" suçundan Sulh Ceza Mahkemesi de bunu ilgili derneğin suç sayılan eylemlerin 'kaynağı haline geldiğinin kabulü için yeterli sayarak derneğin kapatılmasına karar vermiştir.
Dosyada başka bir mahkumiyet kararı bulunmamaktadır. Tek mahkumiyet, davalı derneğin bu suçun "kaynağı" haline geldiğini göstermeye yetmez. Nitekim, Anayasa Mahkemesi de benzer hüküm taşıyan, Siyasi Partiler Yasasının 103. maddesindeki 'kanunsuz siyasi faaliyetlerin mihrakı olmayı suçun kesif şekilde işlenmesi, birden fazla mahkumiyet, ... şeklinde yorumlamıştır (Anayasa Mahkemesinin 14.7.1993 tarihli, 92/1-93/1 sayılı kararı)
2- Kabule görede; hakkında ceza kararnamesi düzenlenen şahsın, dernekle ilgisi araştırılmadan derneğin kapatılmasına karar verilmesi usulsüzdür.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalı derneğin kapatılmasına, dair kararın (BOZULMASINA), temyiz peşin harcın yatırana geri verilmesine, 5.11.1997 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
