KARAR ÖZETİ Tenfizi istenilen Türk Hukukunun uygulandığı yabancı mahkeme ilamında, Türk Mahkemelerinde istikrar bulunan yorum sonucundan farklı bir sonuca ulaşılarak yorumda hata edilmesi, ilamda Türk Hukukunun uygulanmadığı anlamına gelmez. Yabancı Mahkemenin hukuku yanlış yorumlaması, o ülkede kanun yollarına başvurularak denetlemesi sağlanmadır sürece, tenfiz sırasında Türk Mahkemeleri önüne getirilemez.

 

 

Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda, mahalli mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle; evrak okunup, gereği görüşülüp düşünüldü:

 

Davacı, Alman Mahkemesinin boşanma kararının tenfizini istemiştir. Mahkeme, söz konusu kararı oluşturan Alman Mahkemesi'nin Türk Hukukunu yanlış yorumladığından ve uyguladığından söz ederek isteği reddetmiştir.

 

"Tenfiz istemi dilekçe ile olur" (2675 sayılı Kanun m. 35)

 

"Tenfiz dilekçesine aşağıdaki belgeler eklenir:

 

a) Yabancı mahkeme ilamının o ülke makamlarınca verilen onanmış aslı ve onanmış tercümesi,

b) İlamın kesinleştiğini gösteren ve o ülke makamlarınca verilen onanmış yazı veya belge ile onanmış tercümesi" (2675 sayılı Kanun m. 37).

 

"Yetkili mahkeme, tenfiz kararını aşağıdaki şartlar dahilinde verir:

 

a) Türkiye Cumhuriyeti ile ilamın verildiği devlet arasında karşılıklılık esasına dayanan bir anlaşma yahut o devletle Türk Mahkemeleri'nden verilmiş ilamların tenfizini mümkün kılan bir kanun hükmünün veya fiili uygulamanın bulunması,

 

b) İlamın Türk Mahkemeleri'nin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olması,

 

c) Hükmün kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması,

 

d) O yer kanunları uyarınca, kendisine karşı tenfiz istenen kişinin hükmü veren mahkemeye usulüne uygun bir şekilde çağırılmamış veya o mahkemede temsil edilmemiş yahut bu kanunlara aykırı bir şekilde gıyapta hüküm verilmiş ve bu kişinin yukarıdaki hususlardan birine dayanarak tenfiz istemine karşı Türk Mahkemelerine itiraz etmemiş olması,

 

e) Türkler'in kişi hallerine ilişkin yabancı ilamda Türk Kanunlar ihtilaf t kuralları gereğince, yetkili kılınan hukukun uygulanmamış ve Türk Vatandaşı olan davalının tenfize bu yönde itiraz etmemiş olması" (2675 sayılı Kanun m. 38).

 

Öte yandan, 1884 sayılı Kanunla onanan 8.9.1967 günlü evlilik bağına ilişkin kararların tanınması hakkındaki Türkiye, Almanya, Avusturya, Belçika, Fransa, Hollanda, İtalya, İsviçre, Lüksemburg ve Yunanistan'ın katıldığı (Bk., Döç. Dr. Ata Sapmar, Devletler Hususi Hukukunda Boşanma, Sf. 258 vd.) Sözleşmenin (14.9.1975 tarihli Resmi Gazete) 3/2. maddesinde, Türk Kanunlar ihtilafı kurallarınca yetkili kılınan kanun uygulanmamakla birlikte, eğer bu kural uygulansa idi aynı sonuca varılacak idi ise tanıma isteminin red edilemeyeceği kurala bağlanmıştır.

 

Davalı süresinde davaya cevap vermiş, Alman Mahkemesi'nin Türk Hukukunu yanlış uyguladığını, tenfizinin istenemeyeceğini ileri sürmüştür.

 

Dosya arasında bulunan yabancı mahkeme ilamında, Türk Hukukunun uygulandığı yazılıdır. Ancak, Türk Hukukunun yorumunda yabancı mahkemenin Türk Mahkemeleri'nde istikrar bulan yorum sonucundan farklı bir sonuca vardığı anlaşılmaktadır. Doğaldır ki Türk Kanunlar ihtilafı kuralları gereğince Türkler'in boşanma davaları için öngörülen (2675 sayılı Kanun m. 13) hukukun uygulanmadığının belirlenmesi ve bu yönde davalının itirazda bulunması halinde tenfiz kararı verilemez. Fakat, burada olduğu gibi hukukun yorumunda hata edildiği hallerde yabancı mahkemenin Türk Hukukunu uygulamadığını kabul etmek 2675 sayılı Yasanın amacına aykırı düşer. Davalı yabancı mahkemenin, hukuku yanlış yorumlamasını, o ülkede, kanun yollarına müracaatla denetlemedikçe Türk Mahkemeleri önüne getiremez (Y. 2. HD.'nin 25.6.1993 T, 5243/6131 sayılı kararı).

 

Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki 2675 sayılı kanunda (revizion) yabancı kararın doğruluğunu inceleme sistemi kabul edilmemiştir.

 

Kanunun yorumunda yapılan hataya dayalı yabancı mahkeme ilamı 2675 sayılı Kanunun 38/c maddesi uyarınca da reddedilemez. Zira kanun, açıkça kamu düzenine aykırılığı bir red sebebi olarak kabul etmiştir. Yorum hatasını kamu düzenine açık aykırılık olarak kabul etmek mümkün olmaz.

 

Yabancı mahkemenin Türk hukukunun yorumunda hata ettiğinden söz edilerek tenfiz isteminin reddi gerektiği yönündeki görüş çoğunluk tarafından kabul edilmemiştir.

 

SONUÇ: Hükmün açıklanan sebeple (BOZULMASINA), temyiz peşin harcın yatırana geri verilmesine, 27.10.1995 gününde oyçokluğuyla karar verildi.

 

 

Yabancı mahkeme kararında tesbit ve değerlendirilen maddi olaylarla, hüküm arasında bir nedensellik ve uygunluk bağı olmalıdır. Aksine hareket, kamu düzenine aykırılık meydana getirir.

 

Türklerin kişi hallerine ilişkin davalarında Türk kanunlar ihtilafı kurallarının gösterdiği hukukun uygulanmış olması gerekir (2675 s. Y. md. 38).

 

Türk Kanunlar ihtilafı kurallarının göstermiş olduğu hukukun, Türk Vatandaşlarının kişi hallerine ilişkin davalarda uygulanmamış olması, hatalı ve yanlış uygulanması davalı durumda olan Türk Vatandaşının tenfize bu noktadan itiraz etmesi halinde yabancı mahkeme kararının tenfizi istemi reddedilmelidir.

 

Yabancı mahkeme Kararında, Türk Hukukuna ve ilgili maddelere atıfta bulunulmuş olması yeterli olmayıp Türk hukukunun gerçekten uygulandığının belirlenmesi gerekir.

 

Boşanma davaları Türk kamu düzenini ilgilendirir, hakime aile birliğini korumaya yönelik önlemleri doğrudan alma yetkisi tanınmıştır. Medeni kanunun 150. maddesi uyarınca hakim tarafların boşanma konusundaki beyanları belirttikleri olaylara bağlı değildir. Vicdanen tatmin olmadıkça boşanmaya karar vermez. Hukuk Usulü Muhakemeleri kanununun 95/2. maddesi uyarınca boşanmanın, maddi delillerle (bil bey-yine) kanıtlanması gerekir. Yabancı mahkeme, Türk yasalarını uygularken kanıtlama sistemi de dikkate alınmak zorundadır. Hiç kimse kendi kusuruyla yarattığı durumdan yararlanarak hukuki koruma isteyemez ilkesi de gözden uzak tutulmuştur.

 

Kararda, tarafların beyanlarına göre geçimsizlik nedeni olarak, eşlerin birbirini evlilikten önce tanımamaları, davacının oturmaya elverişli ve bağımsız olmayan konutu, gelin, kaynana, kaynata uyuşmazlıkları gösterilmiştir. Evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı kabul edilse dahi bu sonuca ulaşılması tamamen davacının kusurlu tutum ve davranışlarından kaynaklanmış olup, davalıya yüklenilebilecek hiç bir kusur gerçekleşmemiştir.

 

Türk Medeni Yasasının unsurları oluşmadığından, yabancı mahkeme kararı kamu düzenine aykırıdır. Tenfizi bu nedenle istenemez. Hükmün o n a n m a s ı gerekir.

     Nedim TURHAN Hakkı DİNÇ

Üye Üye

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972