 |
T.C.
YARGITAY
2. Hukuk Dairesi
E: 1990/12197
K: 1990/14061
T: 27.12.1990
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DAVA : K.H. ile Yüksek Ticaret Mezunları Derneği aralarındaki dernek feshi davasına dair verilen 29.9.1989 tarih ve 545-708 sayılı hükmün Dairenin 2.4.1990 gün ve 11614-3536 sayılı ilamiyle onanmasına karar verilmiştir. Sözü edilen kararın düzeltilmesi davalı tarafından istenilmekte evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:
KARAR : Dernekler kuruluş bildirisini ve eklerini merkezlerinin bulunduğu mahallin en büyük mülki amirliğine vermekle tüzelkişilik kazanırlar (Dernekler K.9). Kuruluş bildiriminde, tüzükte ve kuruculların hukuki durumlarında kanuna aykırılık veya noksanlık tesbit edildiği takdirde, bunların giderilmesi geçici yönetim kurulundan yazı ile istenir. Bu yazının tebliğinden itibaren otuz gün içinde belirtilen noksanlıklar tamamlanmaz veya kanuna aykırılık giderilmezse mahallin en büyük mülki amirinin ihbarı üzerine Cumhuriyet Savcılığı derneğin feshi için yetkili mahkemeye başvurur (Dernekler K.10). Görüldüğü gibi bu hükümler derneğin kuruluş safhasına aittir. Öte yandan dernek tüzüğünde ne şekilde değişiklik yapılabileceği tüzükte gösterilmelidir (Dernekler K.8/11). Dernek tüzüğünü değiştirme yetkisi genel kurula aittir (Dernekler K.26/2). Üyelerden her biri kanuna veya derneğin tüzüğüne uygun olmayan ve muvafakat göstermediği kararlara karşı mahkemede itiraz hakkına sahiptir (M.K.68). Cumhuriyet Savcısının istemi üzerine mahkemece kanun ve tüzük hükümlerine aykırı olarak yapılan genel kurul toplantılarının iptaline de karar verilebilir (Dernekler K.78/4).
Dernekler tüzüklerinde belirtilmiş olmak kaydıyla gerekli görülen yerlerde şube açabilirler (Dernekler K.31). Derneğin şubesinin bulunup bulunmayacağı, bulunacak ise şubelerin nasıl kurulacağı, görev ve yetkileri ile dernek genel kurulunda nasıl temsil edileceklerinin dernek tüzüğünde gösterilmesi zorunludur (Dernekler K.8/8). Tüzükte bu yön gösterilmemiş iken şube kurmak isteyen dernek yukarıda açıklanan kurallar çerçevesinde tüzüğünü değiştirmek zorundadır. Şubeler hakkında da Dernekler Kanunu hükümleri uygulanır (Dernekler K.33). Şu halde dernek tüzüğünde şube kurmaya elverişli olmayan bir değişiklik ancak şube kurulması teşebbüsünü akim bırakır. Dernekler, kanunun öngördüğü hallerde kapatılabilir (Anayasa 33/6). Şube kurulmasına ilişkin kanuna uygun olmayan değişiklik için kanunun 10. ve 50/1. maddesi çerçevesinde bir uygulamaya girmek ve derneğin feshi yoluna gitmek mümkün değildir. Derneğin gayesine ilişkin olmayan tüzük değişikliklerindeki kanuna aykırılıklar Medeni Kanunun 71. maddesi uyarınca fesih sebebi olamaz. Bu yönler gözetilmeden derneğin feshine karar verilmesi doğru görülmemiştir. O halde davalı Derneğin karar düzeltme isteğinin kabulüyle onama kararının kaldırılması ve hükmün bozulması uygun görülmüştür.
SONUÇ : HUMK.nun 440 ve 442. maddeleri gereğince davalının karar düzeltme isteğinin kabulüne, onama kararının kaldırılmasına ve temyiz olunan kararın gösterilen sebeple BOZULMASINA, 27.12.1990 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.