 |
T.C.
YARGITAY
2. Ceza Dairesi
E. 1992/12848
K. 1993/1086
T. 1.2.1993
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- FAZLA FİYATLA PETROL ÜRÜNÜ SATMAK
- YETKİLİ MERCİLERCE VERİLEN EMİRLERE AYKIRI DAVRANMAK
- KAMUYA ELZEM ERZAK VE EŞYANIN NEDRETİNE VEYA FİYATININ ARTMASINA SEBEP OLMAK
- HUKUKİ YÖNDEN TALEP HAKKI
ÖZET Fazla fiyatla petrol ürünü satmanın hukuki yönden içerdiği sorumluluk ayrık olmak üzere Dağıtım Şirketi ile Bayii arasında hukuki ilişki çerçevesinde çözümlenebileceğinden sözleşmelerde bu yönden konulan kuralların harekete geçirilebileceği, bu itibarla eylemde Dağıtım Şirketiyle Bayii arasındaki sözleşmeden doğan sorumluluk ile mağdura ödediği fazla miktar dolayısıyla hukuki yönden talep hakkı ayrık olmak üzere, TCK.nun 526. maddesindeki suçun yasal unsurları bulunmadığı gibi aynı Kanunun 401. maddesinin uygulama koşulları da oluşmadığı gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması yasaya aykırıdır.
(765 s. TCK. m. 526, 401)
Yetkili mercilerce verilen emirlere riayetsizlikten sanık Hilmi'nin yapılan yargılaması sonunda; mahkumiyetine dair, (Trabzon 1. Sulh Ceza Mahkemesi)nden verilen 28.4.1992 tarihli hükmün Yargıtay'ca incelenmesi sanık tarafından süresinde dilekçeyle istenmek ve dava evrakı C. Başsavcılığı'nın 8.12.1992 tarihli tebliğnamesiyle Daireye gönderilmekle okunup, iş anlaşıldıktan sonra gereği düşünüldü:
Sanığın eylemi, 12. kg.lık Likit Petrol Gazı (LPG) tüpünün, 21.12.1991 tarihinde satış fiyatı 34.000 lira olduğu ve bu husus D LPG Şirketler Grubu'nun yazısında belirtildiği halde 45.000 liradan satmaktır.
79 sayılı Milli Korunma Suçlarının Affına, Milli Koruma Teşkilatı, Sermaye ve Fon Hesaplarının Tasfiyesi'ne ve Bazı Hükümler İhdasına Dair Kanun 14.6.1989 gün ve 3571 sayılı Kanunun 15. maddesi ile değişik 5. maddesinin (a) fıkrasında; "ithalatçılar, rafineri ve dağıtım şirketleri ile akaryakıt bayileri, ham petrol ve petrol ürünlerinin fiyatlarını tesbitte serbesttirler. (b) fıkrasında; "Bakanlar Kurulu, uluslararası piyasalardaki gelişmeleri de dikkate alarak gerektiğinde ham petrolün ve petrol ürünlerinin alım, satım ve dağıtımı ile ilgili esasları belirlemeye yetkilidir" hükümlerinin yer aldığı, 24 Haziran 1989 günlü Resmi Gazete'de yayınlanan ve bu yasa hükmüne dayanılarak yürürlüğe konulan Bakanlar Kurulu'nun 89/14264 sayılı; "Ham petrol ve Petrol Ürünlerinin Alım, Satım ve Fiyatlandırma Esasları ile Akaryakıt Fiyat İstikrar Fonunun İşleyişi" Hakkında Kararın 5. maddesinde; "Rafineri Şirketleri, rafineri gümrüksüz satış fiyatlarını serbest piyasa şartlarına göre belirler. Rafineriler belirlenen rafineri satış fiyatlarını Bakanlığa, ilgili Gümrüklere ve Dağıtım Şirketlerine bildirirler" ve 8. maddesinde; "Dağıtım Şirketleri tarafından tesbit edilen petrol ürünleri mahalli satış fiyatları Bakanlığa ve Valiliklere bildirilir. Bildirilen fiyatların uygulamaları mülki ve mahalli idarelerce takip ve kontrol edilir" denildiği, bu düzenlemeler doğrultusunda, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın 17.8.1991 gün ve 20963 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan tebliğiyle, fiyat tesbiti ve denetimi ile aykırı davranışların takibine ilişkin kuralları içeren 23.5.1987 gün ve 19468 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Tebliğin yürürlükten kaldırıldığı ve söz konusu tebliğde fiyat tesbit ve denetimi ile ilgili bir düzenlemeye yer verilmediği, keza 29.5.1 990 gün ve 20532 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Tebliğin 6. maddesinde fiyat listesini görünür yere asmak ve sorulması halinde göstermek, 14/d maddesinde; yetkili bayilerin tüketicilerden LPG tutarı dışında ilave bir bedel talep edilemeyeceğinden ibaret düzenlemeyle yetinildiği cihetle; mahalli perakende satış fiyatlarının özel hukuk hükümlerine tabi ve bu şekilde hareket eden Dağıtım Şirketleri tarafından tesbit edildiği, fiyatların tesbitindeki esasları belirleme dışında Devlet müdahalesi bulunmadığından, Bakanlar kurulu, ilgili Bakanlık veya yetkili mercilerce satış fiyatının tesbitinden söz edilemeyeceği keza mülki ve mahalli idarelerce, mahalli perakende azami satış fiyatları uygulamalarının takibinin fiyata müdahale yetkisi içermediği, bu nedenle fazla fiyatla petrol ürünü satmanın hukuki yönden içerdiği sorumluluk ayrık olmak üzere Dağıtım Şirketi ile Bayii arasındaki hukuki ilişki çerçevesinde çözümlenebileceğinden sözleşmelerde bu yönden konulan kuralların harekete geçirilebileceği, nitekim dosyada bulunan D.... LPG Şirketler Grubunun 24.12.1991 günlü Trabzon Valiği'ne gönderdiği yazısında; "iliniz ve ilçelerinde 21.12.1991 tarihi itibariyle şirketimizin uygulayacağı LPG parekende satış fiyatları yazımız ekinde tarafınıza gönderilmektedir. Bilgilerinize arz olunur", denilmesi de fiyatların özel hukuk hükümlerine tabi Dağıtım Şirketlerince tesbit edilip, uygulandığını doğruladığı, bu itibarla eylemde Dağıtım Şirketiyle Bayi arasındaki sözleşmeden doğan sorumluluk ile mağdurun ödediği fazla miktar dolayısıyla hukuki yönden talep hakkı ayrık olmak üzere, TCK.nun 526. maddesindeki suçun yasal unsurları bulunmadığı gibi aynı Kanunun 401. maddesinin uygulama koşulları da oluşmadığı gözetilmeden yazılı şekilde hüküm tesisi,
Bozmayı gerektirmiş, sanığın temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan sair yönleri incelenmeksizin hükmün bu sebeplerden dolayı (BOZULMASINA), 1.2.1993 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.