 |
T.C.
YARGITAY
21. Hukuk Dairesi
E: 2002/2638
K: 2002/4373
T: 14.5.2002
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
1475/m.1
506/m.87/2
Davacılar, murisinin iş kazası sonucu ölümünden doğan maddi ve manevi tazminatın ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen toplam 9.000.000.000 liranın davalılardan T. Ltd.Şti.den alınarak davacılara verilmesine, diğer davalılar hakkındaki davanın ve fazlaya dair isteğin reddine ilişkin hükmün süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davacılar ve davalılardan T. Ltd.Şti. vekillerince istenilmesi üzerine, dosya incelenerek, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 14.5.2002 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalılardan T. Ltd.Şti. vekili Avukat Mustafa Çinkılıç ile C. Madencilik A.Ş. vekili Av.Orhan Karataş geldiler. Karşı taraf ile diğer davalı adına kimse gelmedi. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan Avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek aynı gün Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR :
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre davalının tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Taraflar arasındaki uyuşmazlık iş kazası sonucu ölüm nedeniyle hak sahiplerinin yararına hüküm altına alınan maddi ve manevi tazminattan davalıların sorumluluğuna ilişkindir. Mahkemece davalılardan C. Madencilik A.Ş.ne yönelik dava husumet nedeniyle red edilmiş ise de varılan bu sonuç doğru değildir.
Gerçekten iş kazası sonucu zarara uğrayan işçinin tazminat davası işveren veya kusurlu 3. kişilere yöneltilir. Bundan başka aracı olarak nitelendirilen kişilerce ise alınan işçilerin uğrayacakları zarardan dolayı asıl işverenin aracı ile birlikte sorumlu olacağı 1475 sayılı Yasanın 1. maddesi gereğidir.
Somut olayda çözümlenmesi gereken sorun davalılar C. Madencilik A.Ş. ile T. Araştırma Tic.Ltd. arasındaki hukuki ilişkinin işveren-aracı yada üst alt işveren biçiminde olup olmadığıdır. 1475 sayılı İ.K.nun 1/son ve 506 sayılı Kanunun 87/2. maddeleri gereğince aracıdan söz edebilmek için öncelikle üst işveren ve bunun tarafından ortaya konulan bir iş olmalı ve görülmekte olan bu işin bölüm ve eklentilerinden bir iş alt işverene devir edilmelidir. A. Cam San.A.Ş.ne ait kuvars madeni sahasının işletme hakkını alan C. Madencilik A.Ş. kendi yükümlülüğündeki bu bölgede üretim, üretilen malzemeyi parçalama ve nakliye işlerini, üretimin şeklini, zamanını, miktarını, çalışanların niteliklerini belirlediği 2.1.1996 tarihli sözleşme ile T. Araştırma Tic.Ltd.Ştine verildiği sözleşmenin kapsamına göre işin anahtar teslimi devrinin söz konusu olmadığı açıktır. C. Madencilik A.Ş. ve T. Ltd. arasındaki hukuki ilişkinin mahiyetine göre C. Madencilik A.Ş.nin işverenlik sıfatının ortadan kalkmadığından aralarındaki ilişkiyi üst-alt işveren olarak değerlendirmek gerekir. Bunun sonucunda da İş Kanununun 1/son maddesi gereğince hüküm altına alınacak tazminattan üst işveren olan C. Madencilik A.Ş.nin de sorumluluğu yoluna gitmek gerekirken, sözleşmenin yanlış yorumlanarak işin anahtar teslimi verildiğinden bahisle davalı C. Madencilik A.Ş.ne yönelik davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olmuştur.
3-Davacı çocukların maddi tazminat talepleri; dava açıldığı tarihten sonra yürürlüğe giren ve davacı tarafından önceden bilinmesi mümkün olmayan katsayı artışları sonucu sigorta tahsisleri peşin sermaye değerinin zararı karşılaması nedeniyle red olunduğu halde davalılar yararına vekalet ücretine karar verilmesi isabetsizdir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgulara aykırı biçimde yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacılara iadesine, aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz edenlerden T. Ltd.Şti'ne yükletilmesine, 14.5.2002 gününde oybirliğiyle karar verildi.