 |
T.C.
YARGITAY
21. Hukuk Dairesi
E. 1996/5611
K. 1996/5402
T. 7.10.1996
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
SİGORTALI HİZMETİN SAPTANMASI
MİRASÇI İÇİN HAK DUŞURUCU SURE
KARAR ÖZETİ : Sigortalı çalışmışlığın saptanmasında, mirasçılar için hak düşürücü sürenin başlangıcı, murisin ölüm tarihidir.
(506 s. SSK. m. 79/8)
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde 1.6.1985-30.12.1985 tarihleri arasında geçen hizmetlerinin tesbitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve tetkik hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi:
Davacı hak sahibinin, murisi sigortalının, 1985 yılına ilişkin çalışmasının tesbitine ilişkin istemi, mahkemece, hak düşürücü süre nedeniyle yerinde bulunmamıştır.
Gerçekten, taraflar arasındaki uyuşmazlık, murisin geçmiş sigortalı sayılması gereken süresinin saptanması ile buna bağlı ölüm aylığı koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği konusuna yöneliktir.
Mahkeme; sigortalının kendisi yönünden söz konusu olan ve hizmetin geçtiği yılın sonundan başlamak üzere, yasa değişikliğinden önce 10 ve daha sonra 5 yıllık hak düşürücü sürenin, aynen, hak sahibi için geçerli olduğundan bahisle istemi yerinde bulmamıştır. Oysa, bir hak sahibi yönünden, sözü edilen sürenin gerçekleşip, gerçekleşmediğinden bahsedebilmek için, öncelikle, muristen bu kişiye sigorta kollarından bir hakkın intikal etmesi ve kişinin buna bağlı bir talep hakkının doğması gerekir. Henüz hakkının doğmadığı, murisin sağlığında kullanıp kullanmayacağı belli olmayan, murise ait bir hakkın kullanılmamasından ve buna bağlı hak düşürücü süreden söz edilemez. Şu duruma göre, bir hak sahibi yönünden hak düşürücü süre; ancak muristen kendisine sigortalılık tesbit istemine ilişkin bir hakkın intikal ettiği ölüm tarihinde başlamalıdır. Ne var ki, muris tarafından sağlığında kullanılmamış ve hak düşürücü sürenin gerçekleştiği bir durumda, artık, hak sahibine intikal edecek bir dava hakkının da söz konusu olamayacağı kuşkusuzdur.
Dava konusu olayda; murise ait tesbiti istenilen çalışmalar 1985 yılına ilişkindir. Muris ise, 13.3.1993 tarihinde ölmüştür. Murisin ölüm tarihi itibariyle, yukarıda sözü edilen yasa kuralının öngördüğü hak düşürücü süre "10" yıl olarak belirlenmiş bulunduğundan, hak düşürücü süre henüz gerçekleşmemiştir. Hak sahibinin talep hakkının kendisine intikal ettiği, 13.3.1993 tarihinde başlamak üzere hak düşürücü süre işlemeye başlayacaktır. Sigortalı murise ilişkin çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin istem ise, 18.12.1995 yılında dava konusu edildiğine ve bu tarihte yasal "5' yıllık hak düşürücü süre henüz dolmadığından artık anılan sürenin gerçekleştiğinden bahisle istem reddolunamaz.
Mahkemenin aksine görüşle istemi reddetmesi ve işin esasına girmemesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davacının bu yöne ilişkin istemi kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle (BOZULMASINA), temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 7.10.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi.