T.C.

YARGITAY

1. Hukuk Dairesi

E:2000/1208

K:2000/1291

T:10.02.2000

Yargıtay içtihatları bölümü

Yargıtay Kararı

* DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASI

Karar Özeti:16.07.1981 tarih ve 2494 sayılı yasa ile HUMK.nun 442.md.ne eklenen 442/A-3.mad.ne göre Yargıtay kararlarının taraflara tebliği veya bildirilmesi için gerekli giderlerin temyiz edenden peşin alınması gerekir. Anılan yasa hükmü buyurucu nitelikte Hakime kendiliğinden harekete geçme yetki ve yükümlülüğü tanıyan kamu düzeni ile de doğrudan ilgili hükümlerdir. Bir davanın mahkeme önüne getirilmesi ile kamu yararı alanına girmiş sayılacağı kuşkusuzdur.

YARGITAY İLAMI

Davacı taralından, davalı aleyhine açılan davada. Mahkemece davanın açılmamış sayılmasına dair verilen karar süresinde temyiz edilmekle dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR

HUMK.nun 409/2-5 maddesinde belirtilen "oturum gününün belli edilmesi için tarafların başvurması gereken hallerde, gün tesbit ettirilmemiş ve son işlem tarihinden başlayarak üç ay içinde yenilenmeyen davalar açılmamış sayılır. Bu yönde mahkemece kendiliğinden karar verilir" hükmü,Yargıtay'ın bozma karan üzerine mahkemede yapılacak ilk duruşma gününün

(HUMK.429/11. Md.) belli edilmesi durumunda da uygulama alanı bulur. Ayrıca bu yön 05.10.1980 gün ve 1980/2-1 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararında "...Yargıtay'dan karar bozularak geri gönderilen dosyaların yeniden alınıp gün tayin edilebilmesi için tarafların başvurmasının gerekliği, böyle bir başvuru yapılıp, gerekli giderler ödenmeden mahkemelerce re'sen gün tayin edilip tarafların çağrılmasının mümkün olmadığı ve esasen çağrı giderleri olmadıkça mahkemelerin kendiliğinden işlem yapma olanağının bulunmadığı..; " şeklinde açıkça vurgulanmıştır. Ne varki, 16.07.1981 tarihinde kabul edilen 2494 sayılı yasa ile HUMK.nun 429 ve 434. maddeleri yeniden düzenlenmiş ayrıca, 442/A maddesi eklenmiştir.

Yeniden düzenlenen HUMK.nun 434/111. Maddesi gereğince; temyiz eden taraf temyiz dilekçesini verirken teniyiz giderlerinde peşin ödemek zorundadır. Yine aynı kanunun değişik 429/11. Maddesi uyarınca da temyiz edilen kararın Yargıtay'ca bozulması üzerine mahkemenin tarafları kendiliğinden duruşmaya davet edebilmesi için gerekli giderlerin temyiz edenden peşin alınması gerekir. Aynı kanuna eklenen 442/A-3. maddesine göre ise Yargıtay'ın kararının taraflara tebliği veya bildirilmesi için gerekli giderlerde temyiz giderlerinden olup. temyiz dilekçesi ile birlikte temyiz isteğinde bulunandan peşin olarak alınır. Açıklanan kanun hükümleri bir arada değerlendirildiğinde mahkemenin Yargıtay kararının taraflara tebliği veya bildirilmesi ve tarafları kendiliğinden duruşmaya davet etmek için; gerekli ve yeterli giderleri tesbit etmek ve tutacak miktarı temyiz isteğinde bulunandan peşin olarak almak görev ve yükümlülüğü bulunduğunun kabulü zorunludur.

Bu durumda tarafların oturum gününün saptanması için mahkemeye başvurması da zorunlu değildir. Anılan usul hükümleri buyurucu nitelikte, hakime kendiliğinden harekete geçme yetki ve yükümlülüğü tanıyan kama düzeni ile de doğrudan ilgili hükümlerdir. Bir davanın mahkeme önüne getirildikten sonra arlık kamu yararı alanına girmiş sayılacağı açıktır.

Hemen belirtelim ki, 2494 sayılı yasa ile değiştirilen HUMK. nün 429/2. maddesine göre, HUMK.nun 409/1. madde hükmünün uygulanmasına ilişkin 15.10.1980 gün ve 1980/2-1. Sayılı Yargıtay içtihadı Birleştirme Kararı da-, konusuz kaldığı gibi, HUMK.nun 409/11. hükmünün olaya uygulanması da mümkün değildir.

Somut olayda ise, Yargıtay bozma ilamı yanlara tebliğ edildikten takriben iki yıl sonra dosya mahkemece ele alınmış duruşma günü tayin edilmiş, yanlara çağrı gönderilmiş, taraflarda bu çağrıya icabet etmiştir. Hal böyle olunca, yukarıda değinilen ilkeler çerçevesinde davanın esasına girilip bir hüküm kurulması gerekirken yanılgılı olarak davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi doğru değildir. Davacının bu yöne değinen teniyiz itirazları yerindedir. Kabulü ile yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün HUMK.nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine 10.02.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi.