 |
T.C.
YARGITAY
1. Hukuk Dairesi
E. 1994/14186
K. 1994/18158
T. 19.12.1994
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
NİSBİ HARÇ
KARAR ÖZETİ: Davanın, taşınmaz malın aynına ilişkin olduğu ve konusunu oluşturan hakkın para ile değerlendirilmesinin mümkün bulunduğu hallerde, davanın nisbi harca tabi tutulması zorunludur. Bu hususun kendiliğinden (re'sen) gözetilmesi gerekir. Yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe bunu izleyen işlemler yapılamaz. Bu nedenle, çekişme konusu taşınmazın saptanan değeri itibariyle nisbi tarife üzerinden noksan olan harç tamamlatılmalı ve bundan sonra işin esası incelenerek sonuca bağlanmalıdır'.
(492 s. Harçlar K. m. 2, 16,32)
Davacı tarafından, davalı aleyhine açılan tapu iptali-tescil davasının yapılan yargılamasında mahkemece, davanın reddine dair verilen kararın davacılar vekili tarafından yasal süre içerisinde duruşma istekli olarak temyiz edildiğinden dosya incelendi, duruşma isteği değer yönünden reddedilip, gereği görüşülüp düşünüldü:
Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine davalı iptal-tescil isteğiyle ve 550.000 lira değer gösterilmek suretiyle Sulh Hukuk Mahkemesinde açılmış, taşınmazın değerinin 32.688.797 lira olarak belirlenmesi üzerine görevsizlik kararı verilmiş, davacı vekili 7.2.1992 havale tarihli dilekçesi ile dosyanın görevli mahkemeye gönderilmesi isteğinde bulunmuş ve davaya görevli Asliye Hukuk Mahkemesinde devam olunmuştur.
Davanın, taşınmaz malın aynına ilişkin olduğu ve bu nedenle de konusunu oluşturan hakkın para ile değerlendirilmesinin mümkün bulunduğu açıktır. Hal böyle olunca, davanın nisbi harca tabi tutulması zorunludur.
Bilindiği gibi; Harçlar Yasasında, harcın alınması ya da tamamlanması yanların isteklerine bırakılmamış, bu yönün mahkemece kendiliğinden (re'sen) gözetilmesinin gerekeceği hükme bağlanmıştır. Anılan Yasanın buyurucu nitelikteki 32. maddesinde de, yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemlerin yapılamayacağı öngörülmüştür.
O halde, yerel mahkemece çekişme konusu taşınmazın Sulh Hukuk Mahkemesince saptanan değeri itibariyle nisbi tarife üzerinden noksan harcının tamamlatılması ve ondan sonra işin esasının incelenerek sonuca bağlanması gerekirken, bu yön gözetilmeden, davaya devam olunup işin esası hakkında karar verilmesi doğru değildir.
Davacıların temyiz itirazları yerindedir. Kabulü ile hükmün açıklanan nedenden ötürü, HUMK.nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 19.12.1994 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
