 |
T.C.
YARGITAY
1. Hukuk Dairesi
E. 1994/10102
K. 1994/12611
T. 17.10.1994
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
AİLE GÖREVLERİ
BAĞIŞLANAN ŞEYİN GERİ ALINMASI İSTEĞİ (Koşulları)
MİRASTAN ISKAT NEDENLERİ
KARAR ÖZETİ: Yasakoyucu, aile görevlerinin yerine getirilmemesini başlı başına bağıştan dönme nedeni saymamıştır. "Önemli bir biçimde" riayetsizliği öngörmüş ve böylece mirastan ıskat nedenlerini bağıştan dönme koşulunda da tekrarlamıştır. BK.nun 244. maddesinin 2. bendi, MK.nun 457. maddesinin 2. bendinin özü ve kapsamı itibarıyla bir tekrarıdır. Bu nedenle, bağıştan dönme koşulları ile mirastan ıskat koşullarının birarada incelenmesi zorunluluğu vardır. Basit olayları bağıştan dönme nedeni kabul etmek, bağıştan yararlanan kişiyi, bağışlayanın baskısı altında tutmak sonucunu doğurur. Aksine bir düşünce yasakoyucunun BK.nun 244. ve MK. nun 45Z maddeleri hükümleri ile izlediği amaca aykırı olur; hak duygularını zedeler ve irade serbestisini de büyük ölçüde kısıtlamış olur. Bu nedenle; olayların nitelikleri, kapsamı ve özellikle önem dereceleri gözetilerek delillerin değerlendirilmesi gerekir.
(818 s. BK. m. 244/2)
(743 s. MK. m. 457/2)
Davacı tarafından, davalı aleyhine açılan tapu iptali tescil davasının yapılan yargılamasında, mahkemece davanın kabulüne dair verilen kararın davalı vekili tarafından yasal süre içerisinde duruşma istekli olarak temyiz edildiğinden, dosya incelendi, duruşma isteği değer yönünden reddedilip, gereği görüşülüp düşünüldü:
Dava, BK.nun 244/2. maddesine dayalı tapu iptali, tescil isteğine ilişkindir. BK.nun 244/2. maddesi; 'bağışlamadan yararlanan kişi, bağışlayana veya ailesine karşı kanunen yükümlü olduğu görevleri ehemmiyetli surette ihlal eder ise, bağışlayan bağıştan rücu edebilir" hükmünü getirmiştir.
Yasakoyucu, aile görevlerinin yerine getirilmemesini başlı başına bir rücu nedeni saymamış "ehemmiyeti bir surette "riayetsizliği öngörmüş, böylece, mirastan ıskat nedenlerini burada da tekrarlanmıştır (MK. 457/2). O halde, 244. maddenin 2. bendi, Medeni Kanunun 457. maddesinin 2. bendinin özü ve kapsamı itibarıyle bir tekrarından ibarettir.
Bu görüş ilmi içtihatlarda da belirtilmiştir (Alfret Marten, BK. Şerhi, 319; Prof. Feyzi N. Feyzioğlu, Borçlar Hukuku, 1962, S.173). O halde; bağıştan dönme nedeniyle mirastan ıskat nedenlerinin bir arada incelenmesi zorunluluğu vardır.
Hukuk Genel Kurulu'nun 14.5.1976 gün, 1974/1-772 esas, 1976/2065 sayılı kararı da aynı doğrultudadır. Gerçekten, basit olayları rücu nedeni kabul etmek bağıştan yararlanan kişiyi bağışlayanın baskısı altında tutmak sonucunu doğurur. Aksine bir düşünce, yasakoyucunun BK.nun 244 ve MK.nun 457. maddeleri ile takip ettiği amaca aykırı düşer. Bununla da kalmaz, hak duygularını zedeler ve irade serbestisini de büyük ölçüde kısıtlamış olur. Onun için olayların nitelikleri, kapsamı ve özellikle önem dereceleri gözetilerek delillerin değerlendirilmesi gerekir.
Değinilen ilke ve olgulara, somut olaya bakıldığında BK. nun 244/2. maddesindeki rücu koşullarının gerçekleştiğinden sözedebilme olanağı yok4 tur. Davalı kızın, davacı babasına karşı olan görevlerini önemli ölçüde yerine getirmediği kanıtlanmış değildir. Hal böyle olunca, davanın reddine karar verilmesi gerekirken aksine düşüncelerle kabul edilmesi isabetsizdir. Davalının temyiz itirazları yerindedir. Kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK.nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 17.10.1994 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.