 |
T.C.
YARGITAY
1. Ceza Dairesi
E: 2001/3256
K: 2001/3895
T: 26.10.2001
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- YASAKLANMIŞ HAKLARIN GERİ VERİLMESİ
Karar Özeti: Karısını öldürmekten 10 yıl ağır hapis cezasına hükümlünün "yasaklanmış hakların geri verilmesi istemi üzerine, CYY.nın 418. maddesinin buyurucu hükmüne göre bir raportör üyenin görevlendirilmesi;
Raportör üyenin adli sicil kayıtlarını getirterek gerekli bilgileri toplaması, güvenlik güçlerinden ve uygun göreceği yerlerden araştırma yaptırması hatta hükümlü ya da onu tanıyanları dinlemesi sonunda düzenleyeceği rapora göre karar verilmesi gerekir.
(1412 s. CMUK. m. 418)
Karısı Zinnet'i öldürmekten sanık Erhan'ın yapılan yargılanması sonunda: Hükümlülüğüne ilişkin (Muş Ağır Ceza Mahkemesi)nden verilen 15.10.1982 gün ve 105/253 sayılı hüküm Dairemizin 17.5.1983 gün ve 1252/1779 sayılı kararı ile onanması üzerine, hükümlü tarafından 11.8.2000 tarihli dilekçe ile memnu haklarının iadesi talep edilmiş, TCK. 122/1. maddesi gereğince memnu haklarının iadesine dair Muş Ağır Ceza Mahkemesinden verilen 17.8.2000 gün ve 140/106 D. İş sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi C. Savcısı tarafından istenilmiş olduğundan dava dosyası C. Başsavcılığından tebliğname ile Dairemize gönderilmekle; incelendi ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
TCK. 121-124. maddeleri ile CMUK.nun 416-420. maddelerinde şartları ve kuralları gösterilen "memnu hakların iadesi" müessesesi, asıl cezayı silmeyen fakat asıl cezanın infazından sonra toplumun suçludan korunması amacı ile uygulanan ek cezanın (kamu haklarından süresiz yasaklı olma ve diğer ehliyetsizlik halleri) ömür boyu çektirilmesinden belli bir sürenin hükümlü tarafından iyi halli olarak geçirilmesi ve bunun isbatı halinde ve talebi üzerine bir yargı kararı ile vazgeçilmesi, yitirilmiş bu hak ve ehliyetlerin geleceğe dönük olarak hükümlüye geri verilmesidir.
TCK. 122. ve CMUK. 417. maddelerine göre bundan "pişmanlık duyduğunu ihsas edecek surette iyi halli görülen" hükümlünün faydalanabileceği öngörülmüştür. Bu şart elbette "tekrar suç istememeyi" de içerir, fakat bundan çok daha geniş anlam taşır. Şöyle ki, hükümlü tekrar suç işlememiş olmasının yanında çevresiyle iyi geçinmiş söz ve davranışlarıyla korku ve tedirginlik yaratmamış, huzursuzluk çıkarmamış, hülasa, topluma intibak ettiğini isbat edecek şekilde iyi halli yaşam biçimini tercih etmiş olmalıdır.
Diğer taraftan memnu hakların iadesi talebi üzerine mahkemece bir raportör üyenin görevlendirilmesi ve bu üyenin adli sicil kayıtlarını celp ile lüzum göreceği malumatı toplaması, CMUK. nun 418. maddesinin amir hükmü gereğidir. Buna göre raportör üye güvenlik güçlerinden veya yargı çevresi dışında bile olsa lüzum göreceği sair yerlerden sanığın gidişatı hakkında araştırma yapılmasını isteyebilecek ve hatta bizzat hükümlüyü veya onu tanıyanları celp edip dinleyebilecektir.
Dava konusuna gelince;
Karısını öldürmekten TCK. 449 ve 1803 sayılı Af Kanunu uyarınca 10 yıl ağır hapis cezasına hükümlü Erhan'ın memnu hakların iadesi talebi üzerine bir raportör üye tayin edilmeden yukarıda yazılı esas ve usuller dairesinde hiçbir araştırma yapılmadan hükümlünün dava dilekçesine eklediği belgelerle yetinilerek eksik tahkikat sonucu yazılı şekilde "memnu hakların iadesine karar verilmesi,
Kanuna aykırı ve C. Savcısının temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmekle, hükmün tebliğnamedeki düşünce hilafına (BOZULMASINA), 26.10.2001 gününde oybirliği ile karar verildi.