 |
T.C
YARGITAY
19. HUKUK DAİRESİ
E: 2003/8339
K: 2004/6999
T: 10.06.2004
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- GABİN
- SÖZLEŞME YAPMA ÖZGÜRLÜĞÜ
- GECELİK FAİZ ORANI
818 s. BK/1,19-21
Taraflar arasındaki karşılıklı itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı esas davanın kısmen kabulüne, karşı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
Banka talep edilen faiz oranının fahiş olduğunu, müzayaka halinde bulunması nedeniyle bu meblağı ödeme zorunluluğu bulunmadığını belirterek gabine dayanmıştır.
BK. nun 1. maddesine göre tarafların karşılıklı ve birbirine uygun olarak rızalarını beyan ettikleri takdirde sözleşme kurulmuş olur. Taraflar akdin konusunu Kanun'un getirdiği sınır dairesinde serbestçe tayin edebilirler. (B.K. mad. 19) Görüldüğü gibi hukuk sistemimizde sözleşme yapma özgürlüğü vardır. Ancak sözleşme yapma özgürlüğü de maddi ve hukuki yönden bazı sınırlamalara tabi tutulmuştur (B.K. mad. 19-20). Gabinde sözleşme yapma özgürlüğüne getirilen bir sınır olup, kanun koyucu BK nun 21. maddesinde öngörülen şartların oluşması halinde sözleşmede karşılıklı edimlerin kapsamının serbestçe tayin edilmesini sınırlamıştır. Hükme göre "bir sözleşmede ivazlar arasında açık isabetsizlik bulunduğu takdirde eğer gabin zarar görenin müzayaka halini bulunmasından veya hiffetinden, yahut tecrübesizliğinden istifade suretiy vukua getirilmiş ise, zarar gören bir sene zarfından akdi feshettiğini beyan ed rek verdiği şeyi geri alabilir." Görüldüğü gibi gabinin söz konusu olabilme için edimler arasında aşırı bir değer farkı olması, bu durumun diğer tarafın m zayaka (darda kalma) veya hiffetinden veya tecrübesizliğinden yararlanılan meydana getirilmiş bulunması gerekir.
Tacir olan banka BK. nun 21. maddesinde belirtilen hiffet veya tecrüb sizlik hallerine dayanmazsa da müzayaka halinden istifade suretiyle meydaı gelen edimler arasında açık bir nisbetsizlik bulunan hallerde akdi feshedilebi' (Karayalçm, Yaşar: Ticaret Hukuk I. Ticari İşletme Ankara 1968 S.221; Babuğ İrfan Borçlar Hukuku İzmir 1977 S. 90). Davalı banka kararlaştırılan fa oranını kısmen kabul edip ödeme yaptığına göre ödenmeyen kısım yönündı sözleşme ile bağlı olmadığını diğer tarafa bildirmiş sayılır.
Bu durumda mahkemece, davacı hesabına tahakkuk ettirilen gecelik fa oranlarının, öncelikle uyuşmazlık konusu dönemlerde (daha sonra TMSF ; devir olunan bankalar hariç) diğer banka ve aracı kurumların uyguladığı rep ters repo ve gecelik faiz oranları araştırılarak aşın olup olmadığı, diğer bir alatımla sözleşmedeki ivazlar arasında açık bir dengesizlik (objektif unsur bulunup bulunmadığı, şayet bir nispetsizlik varsa bunun bankanın aşırı oranı gecelik faizlerin uygulandığı dönemde içerisinde bulunduğu koşullara gö müzayaka halinden kaynaklanıp kaynaklanmadığı (sübjektif unsur) ve yukarı açıklanan hususlar da gözetilerek banka kayıtları üzerinde, ekonomist, banka ve borçlar hukuku konusunda uzman öğretim üyelerinden oluşacak yeni bilirkişi kurulu ile inceleme yaptırılarak alınacak rapor doğrultusunda ve varılacak uygun sonuç çerçevesinde bir karar verilmesi gerekirken, eksik incelen ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün davacı yararına BOZULMASINA, davacı-karşı davalının peşin harcının istek halinde iadesin 10.6.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.