 |
T.C.
YARGITAY
19. Hukuk Dairesi
Esas no: 2000/1428
Karar no: 2000/4283
Tarih: 1.6.2000
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- İSTİHKAK DAVASI
- HAPİS HAKKI
- ZARURİ VE FAYDALI MASRAFLAR
Karar Özeti: Davacının hapis hakkını kullandığı aracın haczinden sonra açtığı dava, MK.nun 902. maddesinde düzenlenen istihkak dadası (menkul davası) niteliğindedir.
Araç daha sonra cebri icra yoluyla satıldığından davacıya, yaptığı zaruri ve faydalı masraflar yönünden hapis hakkından dolayı öncelik tanınmasında bir isabetsizlik yoktur.
(1086 s. HUMK. m. 75, 76)
(743 s. MK. m. 864, 894, 895, 902)
Taraflar arasındaki birleştirilen hapis hakkı tanınması davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalılardan B.... Gıda San. Tic. Ltd. Şti. vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
Davacı vekili, müvekkilinin davalı Erdinç'e ait aracı harici satış sözleşmesiyle aldığını ve 595.710.000.- TL. masraf yaptığını, aracın kayıt maliki Erdinç'in borcundan dolayı satıldığını müvekkilinin zaruri ve faydalı masraflar nedeniyle hapis hakkını istihkak prosedürü içerisinde ileri sürdüğünü, ancak mahkemece bu talebin yargılamayı gerektirdiği gerekçesiyle reddedildiğini belirterek 595.710.000.-TL. üzerinden hapis hakkı tanınmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı B.... Ltd. Şti. vekili cevabında, davacının istihkak iddiasının reddedildiğini, bu konuda taraflar arasında kesin hüküm bulunduğunu davacının iddiasının sıra cetveline itiraz prosedürü içinde ileri sürmesi gerektiğini belirterek davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma ve toplanan delillere göre davacının araç üzerinde 457.759.000.- TL'lık faydalı ve zaruri masraf yaptığı, yapılan masraf oranında aracın satışından dolayı alacaklıların zenginleşmiş olduğu gerekçesiyle 457.759.000.-TL'nın davacıya ödenmesine karar verilmiş, hüküm davalı B.... Gıda Ltd. Şti. vekilince temyiz edilmiştir.
Davacı vekili, bedeli paylaşıma konu araç için faydalı ve zaruri masraf yaptığını, masraf oranında hapis hakkı bulunduğunu ileri sürerek 595.710.000.-TL. üzerinden hapis hakkı tanınmasını talep etmiştir.
MK'nun 864 ve devamı maddelerinde düzenlenen hapis hakkı alacaklıya, zilyedliğinde bulunan ve kural olarak geri vermekle yükümlü olduğu borçluya ait nesneleri geri vermekten kaçınma ve paraya çevirme yetkisi veren bir haktır. Hapis hakkının kullanabilmesi için alacaklının borçlunun menkul eşyasına zilyed olması gerekir. Ancak zilyedliği kaybederse zilyedliğin korunmasına ilişkin hükümlerden faydalanır. Bu durumda menkul eşyayı takip edip geri alabileceği gibi (MK m. 894), yeddin iadesi davası (MK. m.895) ve istihkak davası (MK. m.902) da açabilir MK'nun 902. maddesinde düzenlenen istihkak davası, menkul eşya üzerindeki zilyedliğini kaybeden veya kötü niyetli bir zilyedin elinde bulunan eşyayı önceki zilyedin geri alınmasını sağlayan bir davadır. Hakim tarafların dayandığı kanun hükümleri ve onların tavsifleriyle bağlı değildir (HUMK. m. 75-76). Davacının hapis hakkını kullandığı aracın haczinden sonra açtığı bu dava, MK'nun 902. maddesinde düzenlenen istihkak davası (menkul davası) niteliğindedir. Araç daha sonra cebri icra yoluyla satıldığından davacıya yaptığı zaruri ve faydalı masraflar yönünden hapis hakkından dolayı öncelik tanınmasında bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün (ONANMASINA), onama harcının temyiz edenden alınmasına, 1.6.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi.