New York Sözleşmesi'nin 2. maddesi, taraflar arasındaki yazılı hakem anlaşmalarının geçerli olduğunu, yazılı anlaşma teriminden karşılıklı gönderilen mektup, telgraf veya imzalanmış sözleşmelere konan tahkim şartının veya hakem sözleşmesinin anlaşılması gerektiğini hükme bağlamaktadır.

 

 

Taraflar arasındaki hakem kararının tenfizi davasının yapılan yargılaması sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün davacı vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine; dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

 

Davacı vekili, taraflar arasında 13.3.1991 ve 21.3.1991 tarihli iki satım sözleşmesi akdedildiğini, satışların Uluslararası FOSFA Kurallarına göre cereyan ettiğini ve 54 nolu FOSFA Uluslararası sözleşme hükümlerinin tahkim kurallarına tabi kılındığını, bu suretle cereyan eden tahkim prosedürün de hakem heyetinin 127.500.- Dolar ve 250 Sterlin'in ödenmesine karar verildiğini, davadan önce keşide edilen ihtarnamenin sonuçsuz kaldığını ileri sürerek hakem heyeti kararının tenfizine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

 

Davalı vekili cevabında Türkiye'nin taraf olduğu Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve İcrası Hakkındaki New York Sözleşmesinin 2. maddesine göre tahkim sözleşmesinin yazılı olarak yapılması gerektiğini, taraflar arasında tahkim sözleşmesi bulunmadığı gibi tahkim şartını içeren bir sözleşmede olmadığını, HUMK.nun 517. maddesi uyarınca yazılı şekilde yapılmayan tahkim sözleşmelerinin geçerli olmadığını, bu nedenle tenfizinin istenemeyeceğini, MÖHUK.nun 45. maddesi ve Milletlerarası Ticari Hakemlik Konusundaki Avrupa Sözleşmesi'ne göre de geçerli bir tahkim sözleşmesi bulunmadığından tenfiz talebinin yasal dayanağı olmadığını, tip sözleşme ve klozları içeren FOSFA 54 davalı şirket tarafından imzalanmadığından mutlak butlanla malül olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.

 

Mahkemece iddia, savunma ve toplanan delillere göre taraflar arasında yazılı tahkim sözleşmesi ve tahkim şartı olmadığı gibi daha önce yapılmış bir sözleşme de bulunmadığından, hakem heyet kararının HUMK.nun 517. maddesi uyarınca tenfizinin mümkün olmadığı, FOSFA tip sözleşmenin davalıyı bağlamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir.

 

Davacı, Londra'daki hakem mahkemesine başvurarak aldığı kararın tenfizini talep etmektedir. Yabancı hakem kararlarının tenfizi 2675 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunun 43, 44 ve 45. maddeleri ile Türkiye'nin 3731 sayılı Kanunla uygun bularak onayladığı 10.6.1958 tarihli Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve İcrası Hakkındaki New York Sözleşmesi'nde düzenlenmiştir. Uygulanması MÖHUK.nun 1. maddesinin 2. fıkrası ile saklı tutulan New York Sözleşmesi Anayasanın 90. maddesinin son fıkrasına göre, kanun hükmünde olup, derdest davalara uygulanmalıdır. Bu Sözleşmenin 2. maddesi "akit devletlerden herbirinin tarafların akte dayanan veya akdi olmayan, belli bir hukuk münasebetinden aralarında doğmuş veya ileride doğabilecek hakemlik yolu ile halledilmesi mümkün bir konu ile ilgili uyuşmazlıkların tamamını veya bir kısmını hakeme hallettirmek üzere birbirine karşı taahhüde girişmelerine dair yaptıkları yazılı anlaşmaların geçerli olduğunu (1. bend), yazılı anlaşma terimiyle karşılıklı olarak gönderilen mektup veya telgraflarda bulunan veya taraflarca imzalanmış mukaveleler içine konan hakem şartı veya bir hakem mukavelesi anlaşıldığını (2. bend)" hükme bağlamıştır. Anılan sözleşmenin 5. maddesinde, 2. maddede belirtilen anlaşmayı akdeden tarafların, haklarında tatbiki gereken kanuna göre ehliyetsiz olmaları, yahutta sözleşmenin taraflarca tabi kılındığını kanuna ve eğer bu konuda açıklık yoksa, hakem kararının verildiği yer kanununa göre hükümsüz bulunmaları halinde tenfiz talebinin reddedileceği belirtilmiştir. Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunun 45. maddesinin (a) bendine göre, yabancı hakem kararının tenfizi için yabancı hakem kararlarının taraflar arasında bir tahkim sözleşmesine veya esas sözleşmeye konulmuş bir tahkim şartına dayanması gerekir. Davalı taraflar arasında geçerli bir tahkim sözleşmesi bulunmadığını, bu nedenle tenfiz talebinin kabul edilemiyeceğini savunmuş, mahkemece bu savunma kabul edilerek tenfiz talebi reddedilmiştir.

 

New York Sözleşmesinin 2. maddesinde "yazılı anlaşma" teriminden karşılıklı olarak gönderilen mektup veya telgraflarda bulunan veya taraflarca imzalanmış mukaveleler içine konan hakem şartının veya bir hakem mukavelesinin anlaşıldığını hükme bağlamıştır. Davalı, davadışı P....... Baum Firması'nın sahibi Henry'ye gönderdiği 19.2.1991 tarihli yazıda işlenmemiş yağa ihtiyaçları bulunduğunu belirterek CİF Tekirdağ fiyatının ne olduğunu sormuş, diğer şart ve hükümlerin 500 nolu FOSFA 54 sözleşmesine tabi olduğunu bildirmiştir. Henry aynı tarihli cevabında kendisinin değişik kaynaklardan Türk pazarına ay çiçek yağı satışı yapan komisyoncu olduğunu, yağın tonunun CİF Tekirdağ 490 Dolar olduğunu belirtmiştir. Davalı Henry'ye gönderdiği 8.3.1991 tarihli yazıda da ayçiçek yağı siparişini verdiğini, bu yağın azami % 2 FFB, diğer koşulların FOSFA 54'e tabi olduğunu bildirmesi üzerine Henry tarafından iki adet sözleşme düzenlenerek davalıya gönderilmiştir. Davalı bu sözleşmeyi imzalamadığını, bu nedenle hakem şartı bulunmadığını savunmuşsa da davalının Henry'ye gönderdiği 19.2.1991 ve 8.3.1991 tarihli yazılar ile akreditif açılmasına ilişkin 27.3.1991, 29.3.1991, 5.4.1991, 5.6.1991, 6.6.1991 ve 1.7.1991 tarihli yazılardan taraflar arasında satış sözleşmesinin kurulduğunun kabulü gerekir. Davalı aracı P..... Baum Firması sahibi Henry'ye gönderdiği 19.2.1991 ve 8.3.1991 tarihli yazılarda diğer koşulların FOSFA kurallarına tabi olduğunu kabul ettiğinden ve yazışmalara göre geçerli bir sözleşme kurulduğundan taraflar arasında New-York Sözleşmesi'nin 2. maddesine uygun bir tahkim şartı bulunmaktadır.

 

Davacının hakeme müracaatı üzerine davalı, FOSFA'daki hakeme gönderdiği yazıda siparişini kabul ettiğini, ancak körfez krizi nedeniyle akreditif açamadıklarını belirterek taraflar arasında geçerli bir sözleşme kurulduğunu, ancak mücbir sebep nedeniyle sözleşme gereğini yerine getiremediklerini kabul etmektedir. Bu durumda taraflar arasında geçerli bir alım satım sözleşmesi kurulduğundan ve bu sözleşme koşullarının bizzat davalı tarafından FOSFA kurallarına tabi olduğu belirtildiğinden (19.2.1991 ve 8.3.1991 tarihli yazılar) davacının FOSFA kurallarına göre hakem heyetine başvurarak aldığı kararın tenfizini isteyebilir. Mahkemece tenfiz için gerekli diğer koşulların varlığı halinde tenfiz talebinin kabulü gerekir. Bu yönler gözetilmeden yazılı gerekçeyle tenfiz talebinin reddedilmesinde isabet görülmemiştir.

 

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün (BOZULMASINA), vekili Yargıtay duruşmasında hazır bulunan davacı yararına takdir edilen 9.000.000.- TL. duruşma vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, peşin harcın istek halinde iadesine, 8.5.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi.

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972